رازهای سرزمین من رمانی است تاریخی، نوشته ی رضا براهنی که در سال 1366 منتشر شده است. تمامی حوادث این رمان بین سالهای 1332 تا 1357 میگذرد و خصوصا فصلهایی از آن به طور متمرکز پاییز و زمستان 1357 و روزهای انقلاب را به شکل گزارشگونه و مستندواری به تصویر میکشد. داستان بلندی که حول رخداد های مهم ایران معاصر از جمله سربرآوردن فرقهی دموکرات در آذربایجان، حضور مستشاران آمریکایی در ایران، کودتای 1332، رفتن شاه و در نهایت پیروزی انقلاب می چرخد.
رازهای سرزمین من رمانی است که اگر چه به توصیف وقایع رئال و واقعی میپردازد اما در واقع میتوان آن را در دستهی رمانهای رئالیسم جادویی نیز به حساب آورد همچنین ریشههای شر در این رمان با موضوعات اساطیری پیوند خورده است. هر فصل کتاب توسط یک شخصیت روایت می شود که همین موضوع رمان را به فرم تکههای یک پازل در کنار هم نزدیک میکند.
مهمترین شخصیت رمان حسین تنظیفی است جوانی که به عنوان مترجم برای مستشاری آمریکایی کار می کند و شاهد قتل این فرد توسط سیزده نفر از افسران ارتش بوده است. افسران ارتش اعدام می شوند و سرگذشت حسین تنظیفی با آزادی او همراه زندانیان سیاسی در سال ۱۳۵۷ ادامه پیدا میکند و رویدادهایش به موازات رویدادهای انقلاب در تهران رخ میدهند.
با رمانی سر و کار داریم که از زبان چندین کاراکتر توصیف میشود. فصل اصلی و بزرگ رمان، از زبان حسین تنظیفی است. فصل کوتاهی داریم از زبان سرهنگ جزایری. و فصلهایی داریم از زبان هوشنگ و ماهی (هر دو شخصیتهای منفی داستان). اما این فصلهای اخیر از دید کاراکترهایی کاملاً متفاوت، هیچیک حقیقتاً زاویهی دید جدیدی به رویداد باز نمیکنند، درک قبلی ما از رویدادها را دگرگون نمیکنند. راویان فصلهای پایانی در روایتهای خودشان هم همان آدمهای خبیثی هستند که از زاویهی حسین شرح میشوند.
دو فصل اول رمان، «کینهی ازلی» و «سروان آمریکایی و سرهنگ ایرانی» در نخستین سالهای دههی ۱۳۵۰ نوشته شدهاند و نخستین بار به شکل مستقل در سال ۱۳۵۸ در مجلهی نگین چاپ شدهاند. باقی رمان در سالهای ۱۳۶۲-۱۳۶۴، بر اساس رویدادها و کاراکترهای این دو فصل نوشته شده و فصل طولانی سرگذشت حسین تنظیفی بر اساس یکی از کاراکترهای اصلی «سروان آمریکایی و …» شکل گرفته است.
رمان از جهتی به دو فضای تهران و تبریز قابلبخش است. با این تذکر که در فضای تهران آن هم، کاراکترهای اصلی ترک هستند. اما این کاراکترها هیچ نسبتی با کاراکترهای فصلهای تبریز پیدا نمیکنند. در واقع هرگز یکدیگر را نمیبینند و یکدیگر را نمیشناسند.
رازهای سرزمین من
نویسنده: رضا براهنی
ناشر: انتشارات نگاه
سال انتشار: 1366
تعداد صفحات: 1311
بخشی از کتاب:
«چند روز بعد، مترجم خواب دید که کنار گرگ راه میرود، آرام و برادروار. و گرگ، مثل برادر بزرگتر بود. از شغلش استعفا داد. حالا در پای سبلان زندگی میکند. در کلبهای که به دست خود ساخته است. به انتظار گرگ نشسته است. میخواهد از او شگرد کارش را یاد بگیرد. اخیرا طرفهای صبح؛ زوزهی بلند و کشدار گرگ از پای سبلان به گوش میرسد. مترجم راز زوزه را به زبانهای مختلف خیال خود ترجمه میکند و حتی در خواب هم لبخند میزند.»
دربارهی نویسنده:
رضا براهنی در ۲۱ آذر ۱۳۱۴ در تبریز به دنیا آمد. خانوادهاش زندگی فقیرانهای داشتند و وی در ضمن آموزشهای دبستانی و دبیرستانی به ناگزیر کار میکرد. در ۲۲ سالگی از دانشگاه تبریز لیسانس زبان و ادبیات انگلیسی گرفت، سپس به ترکیه رفت و پس از دریافت دکتری در رشته زبان و ادبیات انگلیسی به ایران بازگشت. از آبان ۱۳۴۳ با سمت استادیاری در رشته زبان و ادبیات انگلیسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد و در اردیبهشت ۱۳۴۷ به سمت دانشیاری ارتقا یافت. رضا براهنی در حوزههای مختلف ادبی مانند ترجمه، داستاننویسی، شاعری، نظریهپردازی و نقد فعالیتهای گستردهای داشت. وی برای نوشتن داستانهای خود به سراغ مسائل روز جامعه میرفت و در دل حوادث داستانی به نقد وضعیت موجود میپرداخت.. «براهنی بر ادبیات و رویکردهای نقد ادبی شرق و غرب اشراف کمنظیری دارد. غنای تفکر ادبی، جسارت بیان و قلم بیپروا از برجستهترین خصایص آثار او به شمار میآید.» نقدهای ایشان درواقع راهگشای نقد نوی امروزی در ایران است.