سنبل پویان
تورنتو – کانادا
اگر دیزنی را سلطان بی رقیب دنیای سرگرمی بدانیم و نگاهی به کارنامه درخشان او بیاندازیم همیشه منتظر اتفاق و حرکتی نو هستیم تا قهرمان داستان، ما را سوار بر قالیچه پرنده در سرزمین عجایب بگرداند. گاه به اوج آسمان برد و گاه به اعماق اقیانوس سفر کند. لابلای ابرها پرواز کند یا زیر دریا بخواند. با لمس دوک نخ ریسی به خوابی عمیق فرو رود. پریان مهربان با چوب دستی خود معجزه کنند و او حتی در دنیای تلخ واقیت با پلیدیها و زشتیها بجنگد. دیزنی بیننده اش را می خنداند و عاشق می کند. از عدالت و ایستادگی و وفاداری به ارزشهای خانواده می گوید تا همچنان در دنیای سرگرمی حرف آخر را بزند. در حقیقت کمپانی های “دیزنی”، “پیکسار” و این اواخر “بلواسکای” علاوه بر سلطه بی چون چرا بر باکس آفیس، سهم بزرگی در شکل دادن ذایقه بصری نسل جوان دارند. کاری که همین حالا هم انجام می دهند.
رویکرد اخیر سلاطین انیمیشن، پروژه باز سازی کلاسیک ها به صورت لایو اکشن است. زنده کردن خاطرات دور و زمزمه های عاشقانه ای که کم کم داشت تبدیل به لالایی می شد اکنون دارند بازی سازی می شوند و به همت تکنولوژی مدرن جانی دوباره می گیرند.
به عنوان شروع می توان از گام بلند و قدرتمند تیم برتون با آلیس در سرزمین عجایب نام برد. موفقیت آن فیلم در گیشه و استقبال نسل جدید از آن باعث شد کلاسیک های دیگری همچون زیبای خفته، سیندرلا، دیو و دلبر، تازران، وینی د پو و کریستوفررابین، و حتی کتاب جنگل با همان شیوه دوباره سازی شوند. این بازآفرینی ها توانسته اند با روایتهای تازه ای از داستان و شخصیتهای محبوب تاریخی همراه با حس نوستالژی، حرف تازه ای هم برای نسل جوان و یا متولدین دهه هشتاد و نود داشته باشند. همان هایی که همگام با انیمیشن های دیزنی خاطرات افسانه ای و در عین حال مه آلودی را در رویا های کودکی خود جا داده اند. حال بیائیم صنعت پیشرفته سینمای امروز با انقلاب تکنولوژیکی که در زمینه جلوه های بصری رخ داده را با فیلمنامه های ساده و نقاشی های دو بعدی دوران کلاسیک دیزنی کنار هم بگذاریم. چه اتفاقی می افتد؟ کمترین تأثری که می تواند داشته باشد کم کردن فاصله همان نسل جوان، با دوران کودکی ساده و بی آلایش اوست. در عین حال مهمل خوبی برای بیان داستان از زوایای مختلف به دست می دهد. از آن جمله می توان به ایجاد تردید در خوب مطلق بودن قهرمانان داستان و بد مطلق بودن شخصیت های منفی اشاره کرد. اتفاقی که در فیلم “ملیفیسنت”، یا همان بازسازی “زیبای خفته” رخ داده است.
یکی از آخرین آثار دیزنی از این دست، بازسازی دامبو محصول 1941 است. فیلمی که تا چند ماه دیگر پرده سینماها را تسخیر خواهد کرد در حقیقت بر اساس همان داستان اولیه و به صورت لایو اکشن ساخته شده است. اینبار اما در تجریه ای تازه، خانواده ای از آدم ها را هم سوار بر واگن های سیرک همراه دامبو به سفر می برد. از همین حالا باید منتظر پرواز بچه فیلی واقعی با گوشهای پهن روی پرده عریض سینماها باشیم. آن هم از نوع تیم برتونی اش.
همچنین نمایش علأدین در 24 می 2019 بهار دیگریست برپروژه لایو اکشن ها که کارنامه اسکاری پر باری دارند. بزرگترین چالش برای گای ریچی، کارگردان فیلم جدید ظاهرا پیدا کردن جایگزینی برای نقش جینی بجای رابین ویلیام فقید بوده است. مهارت و قدرت رابین ویلیامز در نسخه اریجینال چنان وزنه سنگینی بود که انتخاب را برای او بسیار دشوار کرده بود. اما بالاخره با برگزیدن ویل اسمیت او امیدوار است طرفداران فیلم را راضی کند.
پری دریایی نیز یکی از لطیف ترین و پرآوازه ترینهای نسل جادویی انیمیشن است که به زودی نسخه لایو اکشنی از آن روانه اکران می شود. از آن دست انیمیشن های پر خاطره ای که در سالهای طلایی کلاسیک ها، با موسیقی های محبوبش در ذهن چندین نسل از مخاطبان باقی مانده است.
شیر شاه هم که یکی از نقاط عطف در تاریخ دیزنی به سال 1994 بود توسط جان فاورو کارگردان کتاب جنگ که تبحر خاصی هم در کار با حیوانات دارد ساخته می شود. جولای 2019 شیر شاه همراه با بیانسه و با وفاداری به صدای موفاسای (جیمز ارل) از همین حالا دوستداران دیزنی را چشم انتظار نگاه داشته است.
مولان دخترک قهرمان و تاریخ ساز چینی داستان بی نظیر دیگریست برای دنیای فمینیست این روزها که موضوع دفاع از حقوق زنان و تاریخ سازی بحث روز است. گفته می شود مولان فیلمی سراسر حماسی و به دور از المانهای آشنای دیزنی همچون موسیقی و آواز خواهد بود. نیکی کارو کارگردان مولان به شدت امیدوار است این فیلم وارد باکس آفیس میلیاردی لایو اکشن ها شود.
دنیاله ملفیسنت یا همان زیبای خفته با آنجلیا جولی، از شمارگان دوم این مسیر موفقیت را طی می کند و سپس کرویلا دویل از داستان 101 سگ خالدار برای بار دوم لایو اکشن می شود. به یاد دارید که بار اول گلن کلوز در سال 1996 این زن شیطان صفت را به خوبی زنده کرده بود.
پیتر پن افسانه ای نیز در راه است. نه در لابلای قصه های دیگر بلکه در داستان خود پیتر پن و در ادامه داستان “تینک” پری بالدار کوچک و وفادار به او در فیلمی مستقل به همراهی ریس ویترسپون در حال دور خیز است.
شمشیر در سنگ، افسانه آرتور شاه جوان که در سال 1963 آخرین فیلم انیمیشن کلاسیک دیزنی در زمان حیاط والت دیزنی بود، این روزها با پشتوانه قوی برایان کاگمن، یکی از تهیه کنندگان و نویسندگان سریال تاج و تخت نوید ظهور یک عضو جدید در صف باشگاه میلیاردری ها را می دهد.
مری پاپینز جادویی، پینوکیو داستان اخلاقی پسرک چوبی و باقی افسانه ها نیز به ترتیب در صف دوباره سازیها قرار دارند و با امیدواری جریان لایو اکشن را پیش می برند.
اما این روزها، برخلاف نسل جوان که در انتظار لایو اکشن های پر خاطره خود به سر می برند، کودکان سنین پایین تر میان دی جی مونها، اسکای لندر ها، یوگیو ها، و انواع و اقسام قهرمانان ژاپنی سیر می کنند و غرق در تخیلات دور و دنیای دیگری هستند. بسیار بعید به نظر می رسد که وقتی آنها به سن جوان های امروزی برسند اساسا خاطره مشترکی با والدین خود داشته باشند.
شاید ظهور دیر به دیر پدیده های انگشت شماری مانند خانواده شگفت انگیزان یا داستانهای دکتر سوس آنها را موقتا و تا حدی سرگرم کند، اما موج (مونها) آنقدر جدیست که قطعا لایو اکشن احتمالی خانواده شگفت انگیزان در سالهای دورتر نمی تواند چندان هم تاثیر گذار باشد. به نظر می رسد موفقیت های چشمگیر لایو اکشن ها بیش از هر چیز نسل جوان را راضی نگه می دارد و عملا برای کودکان موضوع جذابی نیست.
می توان گفت ایمیشن های شجاع(Brave)، پرنسس قورباغه ، راپونزل و حتی یخ زده(Frozen) همچنان در ادامه افسانه های قدیمی و به خوبی عمل می کردند. اما پیداست افسانه ها به پایان راه خود رسیده اند و با نقطه ای سر خط همه چیز را دوباره از ابتدا آغاز کرده اند. فلاش بکی مدرن به رویاها و خاطرات می تواند زیبا و موفق عمل کند اما دورنمای ترسناک و نگران کننده ای برای کودک نسل امروز ترسیم می کند.
فیلمها و انیمیشن های مارول و دی سی با ابرقهرمانانشان که کاری جز جنگیدن با هیولاهای مافوق تصور در میان برج های سر به فلک کشیده شهر ندارند از یک سو، و دیجی مون ها و پوکی مونها با قواعد و خصوصیات نه چندان آشنا از سوی دیگر چنان در حال رسوخ و تغییر سلیقه کودکان هستند که خاطره سازی با خشونتها و منطق های این آثار به شدت نگران کننده است. با این اوصاف شاید لایو اکشن آخرین تیر در ترکش دنیای سرگرمی برای زنده نگاه داشتن افسانه های ملایم و آوازهای دلنشین همراه با پیامهای اخلاقی باشد.
