نهال دموکراسی در دست خبرنگاران

نشریات قومی، در روز آزادی مطبوعات گرد هم آمدند

هلیا قاضی میرسعید
کانادا
***

هر سال روز جهانی آزادی مطبوعات که می شود، گروهی بیانیه صادر می کند، جماعتی هم به فراخور حفظ موقعیت و محبوبیت خود در بین اهالی رسانه، از زحمات فعالان عرصه خبررسانی تقدیر و تشکر می کنند و از اینکه مطبوعات رکن چهارم دموکراسی هستند، سخن به میان می آورند.

«مطبوعات، رکن چهارم دموکراسی» عبارتی دهن پرکن که چند سالی است بر سر زبان ها افتاده است. حالا اینکه در کجای دنیا و در کدام جغرافیا این عبارت چنین نقشی را دارد، سوالی است که بارها و ویژه در روز جهانی آزادی رسانه، به ذهنم خطور می کند.

با همه گیر شدن اینترنت و راه یافتن آن، به خانه های مردم، دیگر کمتر خبر و حادثه ای مخفی می توانست، مخفی بماند. این روزها هم که به کمک گوشی های هوشمند فقط کافی ست حرکتی نابه جا انجام دهی، آن وقت است که در کسری از ثانیه، به کل دنیا مخابره می شوی.

به هر حال از زمانی که رسانه ها رشد روزافزونی پیدا کردند و بین اقشار مختلف جایگاهی برای خود دست و پا کردند و خبرنگاری به مثابه شغلی پر مخاطره شناخته شد، سازمان ملل متحد در سال ۱۹۹۳ ، با صدور قطعنامه‌ای روز سوم ماه می را «روز جهانی آزادی مطبوعات» نامید.

از آن تاریخ تاکنون هرساله در این روز، مراسمی در بیشتر کشورها، برگزار می‌شود و برخی نهادهای بین‌المللی، از جمله سازمان خبرنگاران بدون مرز، گزارش‌هایی در باره وضعیت آزادی بیان و مطبوعات در کشورهای جهان منتشر می‌کنند.

در تورنتو، امسال نیز مانند سالهای پیش «شورای مطبوعات قومی کانادا» که از ۵۰۰ رسانه قومی تشکیل شده، نمایشگاهی از نشریات قومی کانادا در سالن ورودی ساختمان بزرگ شهرداری تورنتو برگزار کردند.

نمایشگاه نشریات قومی کانادا، امسال در تاریخ دوشنبه ۵ ماه می با حضور کثیری از اهالی رسانه و تعدادی از مقامات سیاسی کانادا، برپا شد.

در مراسم گشایش این نمایشگاه توماس ساراس(Thomas S. Saras)، رئیس شورای مطبوعات قومی کانادا گزارشی از وضعیت آزادی مطبوعات در کشورهای مختلف ارائه کرد. گزارشی آماری که نشان می داد هر ساله بر تعداد کشته شدگان این عرصه افزوده می شود. گزارشی که از تعداد روزنامه نگاران زندانی سخن می گفت. روزنامه نگارانی که تنها جرمشان این بود که می خواستند حقایق را آنطور که هست به گوش مردم برسانند.

سپس در ادامه این مراسم، توماس ساراس، پیام بان کی‌ مون، دبیرکل سازمان ملل در «روز جهانی آزادی مطبوعات» را برای شرکت کنندگان خواند. این پیام نکات قابل توجهی را شامل می شد، نکاتی از قبیل:

* تنها در سال گذشته میلادی ۷۰ روزنامه نگار در هنگام فعالیتشان کشته شدند که بسیاری از آنان به دلیل مبادله آتش طرف‌ها درگیر در مخاصمات مسلحانه جان خود را از دست دادند.

* در سال گذشته ۲۱۱ روزنامه‌نگار در زندان و از سال ۲۰۰۸ تا کنون ۴۵۶ روزنامه‌نگار در تبعید اجباری به سر می‌برند. این آمار هشدار دهنده است زیرا در پس این آمار مردان و زنانی قرار دارند که فقط می‌خواسته‌اند کار قانونی خود را انجام دهند.

*  روزنامه‌نگاران در فعالیت خود در راستای افشای خلاف‌کاریها و بی‌قانونی، دچار غضب دولتها، شرکتهای بزرگ، باندهای مجرمان و دیگر گروههایی می‌شوند که می‌خواهند پرسش‌های آنها را سانسور و سرکوب کنند.

* امسال تنها یک خبرنگار در خاور میانه توسط یک تک تیر انداز کشته شد؛ یک مدیر رادیو در آمریکای لاتین هنگام خروج از محل کار به قتل رسید؛ بمبگذاری در جنوب آسیا شهروندان، امدادگران و رسانه ها را هدف قرار داد؛ یک مجری رادیو محلی آفریقایی در حمله شورشیان به استودیو او کشته شد و در اروپا نیز یک روزنامه نگار بالاخره در اثر ضرب و جرحی که سالها پیش در یک حمله قربانی آن بود و در اثر آن فلج و لال شده بود جان سپرد.

* به هیچ وجه نباید برای آنانی که روزنامه‌نگاران را هدف خشونت و ارعاب قرار می‌دهند و یا از فرایند حقوقی به منظور ایجاد اختلال یا عقب انداختن کار روزنامه نگاران سوء استفاده می کنند، گریز از مجازات وجود داشته باشد.

* آزادی رسانه باید همواره در مرکز تلاش ها ما برای ارتقای امنیت، منزلت و خوشبختی همگان باشد.

*  آزادی بیان، رسانه‌ها مستقل و دسترسی جهانی به دانش، تلاش‌های ما برای دستیابی به پیروزی پایدار برای همه مردم سیاره زمین را مستحکم می‌کند.

در این مراسم به احترام کشته شدگان رسانه، حاضرین در جلسه یک دقیقه ایستادند و سکوت کردند.

توماس ساراس، رئیس شورای مطبوعات قومی کانادا سالها پیش  و از زمانی که انجمن نشریات قومی را به ثبت رساند، با همین نام فعالیت خود را ادامه داد. در این مدت این انجمن «صدای رسانه های دیگر» لقب گرفت. لقبی که در جلسه روز ۵ می سال ۲۰۱۴، از سوی بسیار از سیاستمداران کانادایی حاضر در جلسه، به نقد کشیده شد و رسانه های عضو این انجمن را  «صدای اصلی» نامیدند. همچنین توماس ساراس را به عنوان پدر بزرگ مطبوعات قومی لقب دادند.

در ادامه این مراسم Kathleen Wynne  نخست وزیر استان اونتاریو، پشت تریبون قرار گرفت و اهالی رسانه های قومی را مخاطب قرار داد و گفت:«این روز یادآور اهمیت آزادی مطبوعات و نقش اساسی آزادی بیان در برقراری دموکراسی است. امروز ما نقش حیاتی روزنامه نگاران که در جوامع مختلف دارند، منعکس می کنیم. همچنین حمایت خود را از تمام اهالی رسانه که خود را در معرض خطرقرار می دهند تا پرده از حقایق بردارند و آنرا به ما انتقال دهند، ابراز می کنیم.»

نخست وزیر از تمامی خبرنگاران برای اطلاع رسانی هایی که انجام می دهند، تشکر کرد و به اهمیت نقش رسانه های قومی در بهتر شدن زندگی کسانی که به کانادا مهاجرت می کنند، اشاره کرد.

او سپس یادآور شد که دولت و رسانه می توانند تاثیر مثبتی برای زندگی مردم داشته باشند و گفت:«رسانه ها می توانند پلی باشند برای مطابقت زندگی افراد در وطن خودشان و کشوری که به آن مهاجرت می کنند. در واقع رسانه ها، صدای مردم و صدای داستان ها و تجربه های شخصی مهاجران هستند.»

Kathleen Wynne همچنین اتفاقاتی را که به تازگی در Brampton  برای جامعه Sikh افتاده است، مورد نکوهش قرار داد. او همچنین در واکنش به رفتار برخی از کانادایی ها، در لقب دادن مهاجران به «Others» گفت:«به غیر از سرخپوستان کانادا، همه ساکنان این کشور “Others” –دیگران- هستند. تنها تفاوتی که با یکدیگر دارند، این است که برخی از 7-8 نسل قبل به این کشور آمدند و برخی دیگر فقط 7-8 هفته است که ساکن اینجا شدند. بنایراین همه ما در شرایط یکسانی قرار داریم.»

در این مراسم تعدادی از کاندیداهای شهرداری شهر تورنتو، نمایندگان برخی احزاب و نمایندگان پارلمان حضور داشتند. به برخی از آنها فرصت داده شد که پشت تریبون بیایند و نطق انتخاباتی کنند. از این رو مراسم روز جهانی آزادی رسانه ها، با شوخی های سیاسی سخنرانان حال و هوای دیگری پیدا کرده بود. از جمله این افراد می توان از آنها نام برد: Olivia Chow، Karen Stintz از کاندیداهای شهرداری و همچنین جانشین شهردار فعلی Norm Kelly بودند که هر کدام درباره اهمیت نقش رسانه صحبت کردند.

در نمایشگاهی که به مناسبت روز جهانی آزادی رسانه برگزار شد، تعداد بسیار زیادی از نشریات، مجله و روزنامه های خود را به نمایش گذاشته بودند، اما از میان نشریات متعدد فارسی زبان ایرانی، تنها مجله «سلام تورنتو» در این نمایشگاه حضور داشت.

پس از پایان سخنرانی مدعوین، از حضار در جلسه با شام، شیرینی و نوشیدنی پذیرایی شد و در ادامه گروه موسیقی برنامه مفرحی را به شکل زنده اجرا کرد که با استقبال و تشویق شرکت کنندگان مواجه شد.