باد صبا در جنوب آسیا

مجید موثقی
Majid Movasseghi
کارگردان و منتقد سینما«جشنواره  فیلم داكا» يكي از رويدادهاي بزرگ سينمايي در جنوب آسيا است که از قدمت دیرینه ای برخوردار است. این جشنواره از سال 1977 میلادی آغاز به کار کرده است  و هر دو سال یک بار برگزار می شود. از سال 2016 این فستیوال به صورت سالیانه برگزارمی شود که این نشان دهنده رشد و علاقه بیشترمخاطبین سینما در بنگلادش است. در این دوره میهمانان زیادی نزدیک به ۱۰۰ میهمان  خارجی که بیشتر آنها از اروپا، آمریکا و آسیا بودند شرکت داشتند و به همین خاطر اکثر مکان های مهم شهر در اختیار این جشنواره بود و چندین وزیر و مقامات عالی رتبه کشور به صورت شبانه روزی درگیر برپایی این مراسم بودند تا شرکت کننده گان و میهمانان خارجی از امنیت و رفاه خوبی در طول جشنواره برخوردار باشند.

«محمد عبدالحميد» رئيس جمهور بنگلادش به همراه چند وزيرعالي رتبه درمراسم افتتاحيه شركت داشت و جشنواره با پيام «فیلم بهتر، تماشاچی بهتر و جامعه بهتر» با مدیریت «احمد مصطفی جمال» آغاز شد. امسال در پانزدهمین  دوره این مراسم، حضور ایران در بخش های متفاوت آن چشمگیر و متمایز بود. فيلم هاي «ابد و يك روز» ساخته سعيد روستايي، «دختر» به کارگردانی رضا ميركريمي، «مالاريا» از پرويز شهبازي، «شيفت شب» ساخته نيكي كريمي، «پنجره» به كارگرداني رهبر قنبري، «ناهيد» از آيدا پناهنده ، «والدارما» ساخته عباس اميني، «پاریس تهران» به کارگردانی کاوه اویسی، «انجمن آرزوها» ساخته گل اندام صفری و «تعقیب» فیلمی از آرمین ابراهیمی در بخش هاي سينماي جهان، سينماي آسيا، فیلم کوتاه، سينماي كودك و نوجوان، سينماي زنان و سينماي معنا گرا به روی پرده رفتند و درانتها فيلم «دختر» ساخته رضا ميركريمي برنده جايزه اصلی بخش بین الملل شد.

«فستیوال فیلم نسیم شرقی- Eastern Breeze  International Film Festival» كانادا نيز با حضور چهار نماینده در این جشنواره شرکت داشت. پويان طباطبايي و لوون هفتوان به عنوان داوران اصلی  جشنواره، مجید موثقی برگزار کننده و مدیر ورک شاپ و مصطفي عزيزي به عنوان میهمان ویژه در این رویداد هنری حضور داشتند. پویان طباطبایی به عنوان نماینده  کانادا در بخش رقابتی سینمای معناگرا به همراه داورانی از ایسلند، ایتالیا، فیلیپین و قرقیزستان به تماشا و داوری آثار شرکت کننده نشستند. سرپرستی و مدیریت این بخش نیز با پویان طباطبایی بود که در نهایت فیلم «باغ قرمز-Red Graden» ساخته «میربالا سلیملی-Mirbala Salimli» در بخش  داستانی  و مستند«جزیره راهبان- Island of Monks» به کارگردانی«آنه  ژیرادوت- Ane Giradot» از هلند برنده جوایز سینمای معنا گرا شدند.

لوون هفتوان نیز به عنوان نماینده  ارمنستان در بخش سینمای بین الملل به همراه داورانی از ایران، بنگلادش و تاجیکستان به قضاوت آثار شرکت کننده نشست. در این قسمت نیز جوایز بهترین فیلم (رضا میرکریمی-دختر)، بازیگری(فرهاد اصلانی- دختر) و کارگردانی (پرویز شهبازی-مالاریا) به سینمای ایران تعلق گرفت.

بخش«کارگاه سینما-Cine workshop» با حضور 30 شرکت کننده از ده کشور جهان برگزار شد که ماحصل آن ساخت هفت فیلم کوتاه داستانی، مستند و تجربی بود که فیلمسازان جوانی از”ایران، ایتالیا، بوتان، نپال و بنگلادش، آثار تمام شده خود را در روزاختتامیه نشان دادند که مورد استقبال میهمانان و شرکت کننده گان جشنواره قرارگرفت. فیلم های این ورکشاپ از مرحله ایده تا ساخت زیر نظرمجید موثقی، مدرس این کارگاه صورت گرفت که محمد گذرآبادی از ایران و حیدر ریزوی از بنگلادش  با او در این گارگاه همکاری خوبی داشتند. درروزاختتامیه نیز شرکت کننده گان، گواهی شرکت در کارگاه را به صورت لوح یادبودی دریافت کردند.

امسال سومین سمینار سینمای زنان در طول جشنواره برگزار شد  که سخنرانی های خوبی راجع به نقش زنان در سینمای جهان و بنگلادش صورت گرفت. از سخنرانان این بخش می توان به آلین تاشچیان از ترکیه، شرافت آرابوا از تاجیکستان، آنجلا کرک از انگلستان، ماهو چاکرا بوتی از هند، برنادت اسچرام از انگلستان  و سامیا زمان از بنگلادش اشاره کرد که با موضوعاتی چون: «نقش منتقدین زن در سینمای امروز»، «نقش ازدواج و خانواده درسینمای زنان آسیا»، «اهمیت اعتماد به نفسِ زنان»، «نقش زنان در سینمای جهان» و «آواز زنان در سینمای بنگلادش» در روزهای گوناگون این جشنواره مورد بحث و کاووش شرکت کننده گان این سمینار قرارگرفت. در بخش رقابتی سینمای زنان مهتاب کرامتی به همراه داورانی از ایسلند، بنگلادش، فرانسه و فلسطین به تماشای آثار منتخب نشست که فیلم «ناهید» از ایران ساخته آیدا پناهنده برنده جایزه این بخش از جشنواره شد.

فدراسیون بین االملی منتقدین فیلم فیپرشی- FIPRESCI با سه داور از بنگلادش، کره جنوبی و هند شرکت داشت و در انتها فیلم «بادِ تاریک-The Dark Wind» ساخته حسین حسن محصول مشترکی عراق، قطر، سوریه و آلمان را شایسته دریافت جایزه منتقدین شد. امسال خانم آلین تاشچیانAlin Tachcian- از ترکیه به عنوان «رئیس فدراسیون بین المللی منتقدین فیلم» درافتتاحیه جشنواره سخنرانی کرد. او بارها در جشنوره های مختلفی چون کن، ونیز و برلیناله، به عنوان داور ومنتقدی شناخته شده شرکت داشته است و حضور او در این دوره از جشنواره فیلم داکا تاثیرگذار بود.

بخش ویژه ای نیز در این جشنواره  به مرور آثار عباس کیارستمی فیلمساز فقید ایرانی اختصاص یافت که فیلم هایی چون «کلوز آپ»، «طعم گیلاس»، «باد ما را با خود خواهد برد» و «کپی برابر اصل» مورد توجه تماشاچیان بومی قرار گرفت. مرور آثار کیارستمی  امسال و سال گذشته در اکثر جشنواره های الف دنیا صورت گرفته است. وزیر امور خارجه بنگلادش «شهریار عالم» نیز میهمانی بزرگ و شکوهمندی برای میهمانان و داوران جشنواره تدارک دید که جای تقدیر و تشکر دارد. جشنواره بین المللی فیلم داکا توسط «انجمن فیلم رنگین کمان – Rainbow Film Society» که نهادی خصوصی است و از سابقه خوبی در سینمای  بنگلادش برخورداراست، سازماندهی می شود. این انجمن با همکاری دولت و موزه ملی بنگلادش این دوره از جشنواره را با موفقیت به پایان رسانید.

«فستیوال فیلم نسیم شرقی- Eastern Breeze Film Festival» با حمایت از «پانزدهمین جشنواره فیلم داکا» هم در قسمت داوری و هم در برگزاری کارگاه فیلمسازی نقش مثبت و تاثیرگذاری از خود در این دوره از جشنواره نشان داد. نسیمی که از تورنتو آغاز شد و امروز تا جنوب آسیا رفته است.