جشواره فیلم تورنتو با طعم ایرانی

پویان طباطبایی – تورنتو | جشنواره فیلم تورنتو – بخش اول |

کمتر از ۵ روز به شروع فستیوال بین المللی فیلم تورنتو مانده و دوباره بعد از ۲ سال بگیر و بندها و محدودیت های کرونایی, مرکز شهر تورنتو ، ۱۰ روز پر جنب و جوش سینمای را تجربه خواهد کرد. امسال لیست فیلم های فستیوال به نظر پربارتر و متنوع تر از ۲ دوره گذشته است و اسامی ستاره ها و چهره های سینمایی که در طول این دوره حضور خواهد داشت, هر روز بزرگتر میشود. در کنار اکران عمومی, اکران مخصوص خبرنگاران و اهالی سینما, در مجموع 18 عنوان برنامه گالا و 45 ارائه ویژه فیلم به همراه پرسش و پاسخ در جشنواره امسال وجود خواهد داشت. فیلم “شناگران” ساخته کمپانی نتفلیکس و به کارگردانی “سالی الحسینی” افتتاحیه جشنواره و  فیلم اختتامیه  Dalíland به کارگردانی ماری هرون (Mary Harron) خواهند بود. فیلم The Fabelmans به کارگردانی استیون اسپیلبرگ (Steven Spielberg) در بخش نمایش‌های ویژه روی پرده خواهد رفت و این اولین باری است که فیلمی از این فیلمساز در جشنواره فیلم تورنتو پخش می‌شود. خواهد بود.

در بخش اول معرفی فیلم های جشنواره, به فیلم هایی که مربوط به کشور و سینمای کانادا است می پردازیم. در این دوره فیلم “تفریق” به کارگردانی مانی حقیقی در بخش اصلی حضور دارد و همچنین فیلم “این مکان” درباره رابطه عاشقانه یک ایرانی و یک تامیل در دانشگاه تورنتو است که در این بخش به آنها می پردازیم. همچنین فیلم‌های “خرس نیست” و “شب داخلی دیوار” به ترتیب به کارگردانی جعفر پناهی و وحید جلیلوند نیز از سینمای ایران حضور دارند که در بخش های بعدی به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

1. برادر

Brother

کلمنت ویرگو با اقتباسی خیره کننده از رمان برنده جایزه دیوید چاریاندی در سال 2017، درباره دو برادر کانادایی-ترینیدادایی که در دهه 1990 در اسکاربرو به بلوغ می رسند، به پرده بزرگ باز می گردد. این درام گذری رفت و برگشتی دارد بین سال‌های 1991 تا 2001  و به زندگی یک خانواده در همین حوالی خودمان, در شهر اسکاربرو می پردازد. داستان در باره دو برادر سیاه‌پوست کانادایی (لامار جانسون و آرون پیر خود اسکاربورو) با ریشه جاماییکایی و مادرشان (مارشا استفانی بلیک) است که در یک مجتمع مسکونی زندگی می کنند و تلاش آنها تا برخلاف خشونتهای جامعه  به آرامش در زندگیشان دست پیدا کنند.

هر شب، قبل از رفتن به محل کار، مادرشان به آنها دستورات جدی می دهد که در خانه بمانند و تلویزیون را خاموش نگه دارند، اما آن دو به ناچار درگیر اتفاقاتی می شوند که بیرون می گذرد، هم حضوری و هم از طریق گزارش های خبری شبانه. مایکل، یک نوجوان ترسو، همیشه توسط فرانسیس کمی مسن‌تر محافظت می‌شود، که در غیاب پدرشان به عنوان مربی او تلاش می‌کند.

ده سال بعد، فرانسیس رفته و مایکل، بدون پشتیبان، تلاش می کند تا از مادرش مراقبت کند که اکنون در غم و اندوه ناتوان شده است. این فیلم به آرامی تراژدی آنها را کنار هم می‌گذارد و در طول زمان به این سو و آن سو می‌پرد تا وزن آن را به تصویر بکشد و ردیابی کند که چگونه تلاش‌های پرزحمت یک مادر برای محافظت از فرزندانش تا اینجا ادامه دارد.

کلمنت ویرگو, کارگردان و فیلم ساز در جامائیکا به دنیا آمد و در تورنتو بزرگ شد. او در مرکز فیلم کانادا در رشته فیلمنامه نویسی تحصیل کرد و در آنجا فیلم کوتاه خود را “روح سیاه پوست گمشده من را نجات دهید” (93) نوشت و کارگردانی کرد که برنده بهترین فیلم کوتاه جشنواره شد. اولین فیلم او، Rude (95) در بخش Un Certain Regard در کن به نمایش درآمد و برنامه Perspectives Canada را در TIFF افتتاح کرد. از دیگر فیلم های او می‌توان به   The Planet of Junior Brown (97) و Lie with Me (05)، برنده جایزه جینی  Love Come Down (00) و Poor Boy’s Game (08) اشاره کرد. کارهای تلویزیونی او شامل قسمت‌هایی از سیم (02-08) و مینی‌سریال The Book of Negroes (15) می‌شود که با همکاری و تهیه‌کننده قدیمی دیمون دولیویرا و همکاری با نویسنده لارنس هیل نویسندگی کرد. برادر (22) تازه ترین فیلم او است.

2. تفریق

Subtraction

“تفریق” فیلمی به کارگردانی مانی حقیقی محصول سال ۱۴۰۱ است. فیلم ایرانی تفریق با تهیه‌کنندگی مجید مطلبی فیلمبرداری اش در سال ۹۹ آغاز شد و اتفاقاتی نظیر همه‌گیری کرونا و حضور ترانه علیدوستی به جای پریناز ایزدیار، باعث شد این فیلم به چهلمین جشنواره فیلم فجر نرسد و  سرانجام در خرداد ۱۴۰۰ فیلمبرداری تفریق به پایان رسید وارد مراحل فنی شد.  در این فیلم ترانه علیدوستی و نوید محمدزاده به‌عنوان بازیگران اصلی حضور دارند. این فیلم برای مرداد ماه ۱۴۰۱ وارد سینما می شود.

وقتی فرزانه (ترانه علیدوستی) مردی را در اتوبوس شهری می بیند که شباهت زیادی به شوهرش، جلال (نوید محمدزاده) دارد، او را به ساختمانی ناآشنا تعقیب می کند. در آنجا، او می بیند که ساکنان به او سلام می کنند که گویی او را می شناسند و از خیابان تماشا می کند که او وارد آپارتمانی می شود تا با زن دیگری ملاقات کند.

حالا فرزانه که سه ماهه باردار است و به سختی در شغل خود به عنوان مربی رانندگی حضور دارد، متقاعد شده است که جلال را در یک رابطه عاشقانه گرفتار کرده است. وقتی آن‌ها درباره این موضوع بحث می‌کنند، جلال مطمئن  هاست که شواهدی دارد تا نشان بدهد که در آن زمان کیلومترها دورتر بوده است. فرزانه شروع به از هم پاشیدن می کند، اما قسم می خورد که او را دیده است، و از آنجا که نمی تواند این موضوع را رها کند، پیش از کشف حقایقی در باره مردی که در اتوبوس است، به به از هم پاشیدن رابطه اش ادامه می دهد.

3. چیزی که دیشب گفتی

Something You Said Last Night

شاید این فیلم شانس ما برای ورود به جهان یک ستاره در حال ظهور در فیلمسازی کانادا است. لوئیس دی فیلیپیس که با فیلم کوتاهش «برای نونا آنا» در سال 2017 در ساندنس سروصدا کرد,  امسال با اولین فیلمش میهمان بخش Discovery در  2022 TIFF است. “چیزی که دیشب گفتی”  یک فیلم تعطیلات خانوادگی است که جریانی از تنش در زیر پوست آن در حرکت است. در اولین فیلم پرنشاط و بدون کلیشه لوئیس دی فیلیپیس، یک نویسنده مشتاق بیست و چند ساله،  خواهر کوچکترش را که به همان اندازه به این سفر بی میل است در تعطیلات با والدین زیادی خوشحالشان همراهی می کند.

در این سفر, آنها خیلی هیجان زده نیستند، و اینکه مادر بسیار نوستالژیک آنها مونا (رامونا میلانو) مدام آهنگ های قدیمی پاپ ایتالیایی مورد علاقه اش را می گذارد و از همه می خواهد که با هم آنرا بخوانند کمکی به بهبود شرایط نمی کند. هنگامی که به اقامتگاه تفریحی رسیدند، سینا تمام شب را می نوشد و و به گشت و گذار می پردازد. رن محتاط تر، که ترنس است، به حال خود رها شده است. او که به تازگی اخراج شده و به شدت کمبود نقدینگی دارد، مجبور می شود زمانی را با والدین خوشبخت خود بگذراند، در آپارتمان بچرخد و از فعالیت های رایگانی که استراحتگاه ارائه می دهد استفاده کند – که همگی برای کودکان یا سالمندان طراحی شده اند.

در مسیر داستان, دی فیلیپیس نه تنها به طور کامل و قدرتمندی یک تعطیلات تابستانی که در آن آفتاب، مشروبات الکلی، اتاق بازی و اقامتگاهی دلنشین را به تصویر می کشد، بلکه  بسیار فراتر می رود. کارگردان به نرمی در روایتش عمیق شده و به زیر پوست جریانهای به ظاهر ساده نفوذ می کند. نشان می دهد که در زیر همه چیز بخشی از ناراحتی و نگرانی حضور دارد. مانند ناراحتی رن از بودن در یک شهر ساحلی بسیار سنتی, رازهایی که رن (او و سینا) همیشه بخود حمل می کند. در عین حال، تمایل مادرش به رک بودن به این معنی است که سخنان غیرمعمول او وزن فوق العاده ای داردند و مانند چاقو برنده هستند.

“چیزی که دیشب گفتی” داستان متفاوتی از تراجنسیتی ها را روایت می کند. کلیشه های ملودراماتیکی که با تصویرهای دلسوزانه جامعه ترنس را مخدوش کرده اند، برای جهانی که نویسنده-کارگردان دی فیلیپیس و تیمش خلق می کنند، کاملاً بیگانه است. این فیلم همچنین کلیشه‌های خسته‌کننده‌ای در مورد محافظه‌کاری فرهنگی خانواده‌های ایتالیایی را به نقد می کند. لوئیس دی فیلیپیس یک فیلمساز کانادایی-ایتالیایی است که آثارش در جشنواره هایی مانند TIFF، روتردام و ساندنس بازی کرده است که آخرین اثر او، برای نونا آنا، جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کرد.

4. این مکان

This Place

این فیلم داستان عشق دو زن جوان در تورنتو را روایت می کند – یکی ایرانی -Mohawk ، و دیگری تامیل – در حالی که هر دو تلاش می کنند با میراث و هویت پیچیده خانوادگی خود دست و پنجه نرم کنند. در این فیلم,  شخصیت او  (دیوری جیکوبز) جامعه خود را در Kahnawa:ke در نزدیکی مونترال ترک کرده است تا به دانشگاه در تورنتو برود و به همچنین به دنبال پدر جدا شده اش باشد. فیلم, دریچه ای باز می کند به داستان عشق گذشته والدینش و تمام  پیچیده گی های دو فرهنگ، زمانی که یک مادر,  جامعه Kanien’kehá:ka خود را به جای شریک ایرانی خود انتخاب می کند.

از آن سو, ملای (پریا گانز) در حالی که در آپارتمانی در مرکز شهر با برادر بزرگ‌ترش زندگی می‌کند، در حال فکر کردن به انتخاب‌های پس از دانشگاه خود است. رابطه تیره شده خواهر و برادر به واسطه حضور یکباره پدر بهتر می شود. مصرف الکل او در گذشته رابطه آنها را به هم ریخته است و اکنون او با ملای و برادرش تماس گرفته است تا قبل از اینکه خیلی دیر شود، اوضاع را اصلاح کنند. Kawenniióhstha و ملای Malai، هر دو دختر پناهندگان، یکدیگر را در یک خشکشویی تورنتو پیدا می کنند. با یک جرقه نگاه و یک دفترچه گم شده، داستان عشق آنها آغاز می شود. با این حال، وقایع بزرگ زندگی از جمله نگاه پدرانشان به این رابطه, آنها را تهدید می کند که از هم جدا بشوند. این فیلم  دیالوگ هایی به زبان های انگلیسی، موهاوک، فارسی، تامیل و فرانسوی دارد.

5. شگفتی

The Wonder

“شگفتی” بر اساس رمانی به همین نام در سال 2016 ساخته شده است و فلورانس پاگ در آن نقش پرستار قرن نوزدهمی را ایفا می کند که برای بررسی یک پدیده عجیب و غریب به میدلندز ایرلند می رسد: دختری 11 ساله (Kíla Lord Cassidy) که طبق گزارش ها در چهار ماه چیزی نخورده است, به طور معجزه آسایی جان سالم به در برده است و به به یک سوژه گردشگری تبدیل شده است. با ورود گردشگران مذهبی به روستا، شورای شهر جواب می‌خواهد و بنابراین لیب، یک متخصص پزشکی را به همراه یک راهبه استخدام می‌کند تا کودک را تماشا کرده و علت اصلی این پدیده را مشخص کند. لیب که از شور و شوق پرهیزگاری که مانع از تحقیقات او می‌شود، نگران شده و برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر, دست به دامن ویلیام برن (تام برک)، روزنامه‌نگار جاه‌طلب یک روزنامه لندنی می شود. در این راستا لیب متوجه می‌شود که باید برای نجات آنا از یک وضعیت  خطرناکباید دست به کارهای عجیب و خطرناکی بزند.

این فیلم که بر اساس رمان قدرتمند نویسنده ایرلندی-کانادایی, اما دونوهو (که فیلمنامه او برای “اتاق” (Room )  نامزد اسکار شد) ساخته شده است. شگفت انگیز , فیلمی غنی از محتوا و کاوش درونی شخصیت ها است، که توسط یک اجرای قدرتمند از Pugh هدایت می شود. شگفت انگیز داستان علم در مقابل ایمان است که بررسی می کند که آیا یک زن می تواند با استفاده از هر دو درمان شود یا خیر.