امیدی تازه در مبارزه با آلزایمر

بهناز رهبر, تورنتو: بیماری آلزایمر یکی از پیچیده‌ترین و چالش‌برانگیزترین بحران‌های سلامت در جهان امروز است که نزدیک به نیم میلیون نفر از کانادایی‌ها را تحت تأثیر قرار داده و میلیون‌ها نفر دیگر در سراسر جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اکنون تیمی از پژوهشگران دانشگاه نیومکزیکو در بهار سال ۲۰۲۵ از ساخت واکسنی امیدوارکننده خبر داده‌اند که می‌تواند شیوه پیشگیری و درمان این بیماری ناتوان‌کننده را متحول کند.

برخلاف تلاش‌های پیشین که بیشتر روی پروتئین آمیلوئید-بتا تمرکز داشتند، این واکسن مستقیماً پروتئین تاو را هدف قرار می‌دهد؛ فیبرهای درهم‌تنیده‌ای که ارتباط نزدیکی با شدت علائم آلزایمر دارند. این واکسن سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا نوعی از تاو به نام pT181 را شناسایی و مقابله کند که نقش مخربی در عملکرد مغز دارد.

آزمایش‌های اولیه روی موش‌ها و میمون‌های رزوس نتایج بسیار امیدوارکننده‌ای نشان داده است. حیوانات واکسینه‌شده کاهش قابل توجهی در توده‌های تاو، کاهش تحلیل مغز و بهبود عملکرد شناختی را تجربه کردند. نکته مهم‌تر اینکه واکسن پاسخ ایمنی قوی و ماندگاری را بدون ایجاد عوارض جانبی خطرناک ایجاد کرد که در واکسن‌های مربوط به بیماری‌های مغزی یک پیشرفت بزرگ محسوب می‌شود.

اگرچه واکسن هنوز در مراحل اولیه توسعه است، تیم تحقیقاتی در حال پیگیری جذب سرمایه برای آغاز آزمایش‌های بالینی روی انسان است. در صورت موفقیت، این واکسن می‌تواند درمان آلزایمر را از مدیریت علائم به پیشگیری از ابتلا تغییر دهد. این پیشرفت برای کانادایی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که با افزایش جمعیت سالمند، نگرانی درباره آلزایمر روز به روز بیشتر می‌شود. نوآوری‌هایی مانند این واکسن، نشان می‌دهند که علم قادر است امیدهای واقعی و راه‌حل‌های مؤثر ارائه دهد. همزمان با پیشرفت این پژوهش، می‌توان آن را چراغی روشن برای میلیون‌ها مبتلا به آلزایمر و خانواده‌هایشان دانست؛ نویدی برای آینده‌ای که در آن کاهش توانایی‌های ذهنی قابل کنترل یا حتی متوقف شود.

نکات کلیدی:

• آلزایمر نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر در کانادا را تحت تأثیر قرار داده و از دلایل اصلی زوال عقل است.

• واکسن جدید به پروتئین تاو، عامل اصلی پیشرفت بیماری، حمله می‌کند.

• مطالعات اولیه در حیوانات کاهش آسیب مغزی و بهبود حافظه را نشان داده‌اند.

• تیم پژوهشی در پی آغاز آزمایش‌های بالینی انسانی در چند سال آینده است.

• این واکسن می‌تواند درمان آلزایمر را از کنترل علائم به پیشگیری تغییر دهد.

• ساخت و نتایج اولیه این واکسن در بهار ۲۰۲۵ اعلام شد.

برای دریافت جدیدترین اخبار و تحولات علمی، بخش سلامتمجله تیتر را دنبال کنید.