اگر موسیقی نه پس چی؟

 – گفتگو با روزبه اسفندارمز، موزیسین و مدیر شرکت موسیقی پامارو در کشور هلند در باب کار در دوران کرونا و همکاری با پروژه راه رفتن روی تیغ.

پروژه «قدم زدن روی تیغ» توسط آژانس عکس NVP از همان روزهای اول شیوع کرونا در جهان با مدیریت پویان طباطبائی کلید خورد و در میان راه توانست حمایت مالی و رسانه ای بنیاد پولیتزر را بدست بیاورد. آهنگسازی و تولید موسیقی مالتی مدیای قدم زدن روی تیغ به عهده روزبه اسفندارمز است که درباره چگونگی تولید این قطعه با او گپ و گفت کوتاهی زدیم که در ادامه می خوانید:

اسفندارمز گفت: من پیش از این همکاری با آقای طباطبائی که مدیر پروژه هستند در یک پروژه مالتی مدیای دیگری کار کرده بودم و وقتی که ایشان به من گفتند که می خواهند پروژه « قدم زدن روی تیغ» را انجام بدهند خوشحال شدم و پذیرفتم. نکته ای که خیلی برای من جالب بود این بود که عکسها در عین اشتراکاتی که با هم داشتند و همگی براساس یک محور یعنی کارگران روزمزد تهیه شده بودند ولی با یکدیگر متفاوت هم بودند و همین، کار را جذاب کرده بود. مثلا کار کردن یکسری از آدم ها در این پروژه نشان داده می شد که یکسری ش خیلی سخت و غیرمعمول بود و یکسری ش کارهای معمولی بود که ما از کنارشان به سادگی رد می شویم.

او ادامه داد: همان ابتدا که عکسها و ویدئوهای کار را دیدم سه مجموعه خیلی نظرمن را جلب کرد؛ یکی مجموعه ای که از خانم هایی که در یک کارخانه زغال کار می کردند عکاسی شده بود، یکی دیگر عکاسی از یک مرکز توانبخشی و معلولان و مجموعه دیگر هم عکسی که از مردی گرفته شده که در کنار جاده روی یک گاردریل با ماسک نشسته و ماشین با سرعت از کنارش رد می شود. در واقع این سه مجموعه برای من خیلی پررنگ شدند و نظر من را جلب کردند تا براساس همین ها من موسیقی مالتی مدیا را بسازم و تم اصلی کار را برای این سه مجموعه نوشتم؛ به بیان دیگر حس و حالی که این سه مجموعه به من داد محور اصلی نوشتن موسیقی کار شد. بعد از ساخت اولیه قطعه که خودم از آن راضی بودم شروع کردم به ارتباط دادن بین ویدئوهای مختلف. نویسندگی، تنظیم و آهنگسازی صفر تا صد کار با خودم بوده سازها به صورت دیجیتالی پخش شده است.

این آهنگساز باسابقه اضافه کرد: ویژگی موسیقی این مالتی مدیا این است که من باید موسیقی را روی هیچی می ساختم و با توضیحاتی که راجع به پروژه شنیده بودم باید از تخیل خودم استفاده می کردم؛ در واقع به من فقط مدت زمان قطعه را گفته وخواسته بودند که با توجه به چیزهایی که دیدم متناسب با آن زمان موسیقی بسازم و خب این تجربه جالبی بود چون باید فکر می کردم که کجا باید فراز باشد و کجا فرود و گروه تدوین روی موسیقی من کارشان را تدوین می کردند.علاوه براین، من از صداهای ویدئوها هم در ساخت موسیقی استفاده کردم و خیلی از افکت هایی که در طول مالتی مدیا شنیده می شود صدای واقعی ویدئوهای آن پروژه عکاسی است. مثلا صدای ماشین، کارخانه، قالیبافی و …

اسفندارمز در ادامه اشاره کرد: کار که جلو رفت احساس کردم که این موسیقی تمام اشتراکات را بیان نمی کند و فکر کردم اگر شعری باشد که خوانده شود حس کار را بهتر منتقل می کند بنابراین شعری از «سایه» انتخاب کردم و از شهرزاد بهشتیان و سیاوش کهربایی خواستم که این کار را دو صدا بخوانند. سیاوش کهربایی در هلند و شهرزاد بهشتیان در ایران این کار را انجام دادند. نظر من این بود که آواز و خواندن درمیانه مالتی مدیا و تصاویر باشد ولی بنا به یک تصمیم جمعی قرار شد که خواندن در آخر کار قرار بگیرد و در نهایت فقط صدای سیاوش کهربایی را در کار داریم؛ البته قرار است به زودی قطعه کامل کار که صدای شهرزاد هم در آن است منتشر شود.

وی در پایان در خصوص حس وحالش در حین انجام کار گفت: راستش من خیلی نمی توانم از حس و حالم در حین کار بگویم و بنویسم چون اگر حسم گفتنی بود موزیسین نمیشدم، نویسنده می شدم. چون هلند وقتی قرنطینه شد من مشغول تحصیل و نوشتن تز بودم و بعد که این شرایط ادامه پیدا کرد من انقدر کار داشتم که خیلی فرصت نکردم به موضوع خاص و عجیب غریبی فکر کنم. البته اتفاقات مهمی افتاد مثلا سفر من به ایران و اجراهای مختلفم کنسل شد و یکسری پروژه های کاری و موسیقی هایی که برای فیلم های مختلف که به فستیوال های مختلف راه یافته بودند همگی به تعویق افتاد. اساسی ترین مشکل و سوال من در این ایام، به نوعی تعطیل شدن موسیقی بود و اینکه در تمام این سالها برای اولین بار به این موضوع فکر کردم که اگر موسیقی نه پس چی؟ اگر موسیقی نباشد من در زندگی چکار میتوانم بکنم؟