یک افسانه ی شخصی عجیب و غریب

یادداشت های روزانه فستیوال تآتر فرینج

تورنتو – کانادا
امین عظیمی – منتقد تآتر

یادداشت پنجم:

Curious Contagious

در سبدِ رنگین فستیوالِ فرینجِ تورنتو  می توان انتظار تماشای هر شکلِ اجراییِ خلاقانه یا ترکیبی را داشت.  از تئاتر فیزیکال گرفته تا اجرای عروسکی و حتی دلقک بازی؛ اما گروه ونکووری Mind of a Snail   که متشکل از دو هنرمند جوان با مهارت های چندگانه است در اجرای اخیرشان «واگیر ِ عجیب و غریب» Curious Contagious به ترکیبی از تمامی این فرم های اجرایی دست پیدا کرده و با رها کردن بندِ خیال پردازی شان بر صحنه، روایتی اگزوتیک اما با پیامی ساده و سر راست را در معرض ِ دیدِ مخاطب گذاشته است: روایت اسب تک شاخی که ایده ی ساخت یک کارخانه ی بزرگ دونات سازی را در  منطقه ای عملی می کند، غافل از آنکه هیولایی(نگهبان ِ طبیعت ؟) که در زیر زمین همانجا زندگی می کند به وسیله ی یک بزمجه ویروس هایی را به درون بدن ِ این اسب می فرستد.

ویروس ها در سفری دور و دراز در بدن اسب بالاخره راه به مغز او می برند و موجب می شوند او تک شاخ – فره اش – را از دست بدهد. اسب که از این قضیه حسابی غمگین شده باز هم بواسطه ی بزمجه با هیولا  روبرو می شود و در نهایت در یک معامله با او ، شاخ اش را پس می گیرد و کارخانه را نابود می کند تا همه چیز به روال ِ عادی اش برگردد! این جزئیات را اضافه کنید به نمایش لحظه  به لحظه ی سفر ویروس ها  در بدن ِ اسب و توضیحات پزشکی که روی این تصاویر به صورت نریشن پخش می شود !! سابقه ی چنین روایت هایی را شاید بتوان در انیمشن های کوتاه و بلند، کتاب های مصور کودکان یا افسانه های کهن پی گیری کرد اما اجرای آن بر صحنه ی تئاتر تنها می تواند در بستری تجربه گرا درک شود. فضای صحنه به دو بخش اصلی تقسیم شده است.

در بکراند دیواره ی پارچه ای سفید رنگی وجود دارد که بخش عمده ای از حوادث با استفاده از تکنیک سایه و تغییر نسبت و اندازه ی کاراکترها از طریق دوری و نزیکی به منبع نور نشان داده می شود . اما هنگامی که به فصلِ مربوط به ویروس ها می رسیم، دو بازیگر به جلوی پرده می آیند و از طریق دو پروژکتور آموزشی ( Overhead) و  نقاشی های ترسیم شده بر طلق شیشه ای که یادآور تکنیک های اولیه و کهن انیمیشن است فضایی جادویی و خیال انگیز را بر صحنه بوجود می آورند. مکمل این تصویرپردازی ها موسیقی افکتیو و شوخ و شنگی است که از طریق فضاسازی می کوشد به جان بخشی هر چه بیشتر این کاراکترها بر صحنه یاری برساند. با آنکه فضاسازی اثر و نحوه ی ترکیب تکنیک های مختلفِ جان بخشی و بازنمایی در صحنه خلاقانه و چشم نواز است اما اجرا از دو آسیب برخوردار است.

نخست آنکه این ترکیب عجیب و غریب ، بویژه در فصل مربوط به ویروس ها بیش از حد طولانی است و مخاطبی که با ضرورت دراماتیک و پیوند حوادث – حتی بر مبنای منطقی خیال انگیز- همراه نشده دچار کسالت می شود و از سوی دیگر این پرسش برای او مطرح است که  آیا کلیت اجرا می خواهد به شکلی ساده انگارانه پیام دهد نباید در طبیعت دست برد و تغییری در آن ایجاد کرد ؟ و یا تنها می خواهند افسانه ای  از ناتوانی انسان در برابر نیروهای ناشناخته را بازگو کنند؟! این امر را اضافه کنید بر سست بودن روند دراماتیک اثر و تکیه بیش از حد آن به امکانات نمایش انیمیشن بر صحنه که اجرا را در لحظات طولانی شبیه به حضور در سالن سینما و دیدن یک انیمیشن کرده است. در مجموع اگر مجموعه ی توانایی تکنیکی این گروه دو نفره و مهارت های بازیگری زنده ، عروسک گردانی ، طراحی انیمیشن ، ساخت موسیقی ، آواز خوانی و… را در نظر داشته باشیم بدون شک در آینده شاهد آثار خلاقانه تری از آنها خواهیم بود.