فستیوالی در خیابان کوئین غربی
چند نکته در حاشیه و متنِ سامرورکز 2016
تورنتو – کانادا
امین عظیمی
گذشت زمان و روند حوادث برای تورنتو نشینان در تابستان ماهیتی تصاعدی دارد. با دمیدن خورشید از پس ِ برف های سرد ِ آمریکای شمالی ، انگار جنب و جوشی غریب تمام شهر را فرا می گیرد و عصاره ی این حیاتِ دوباره، فستیوال های گوناگونی است که همچون جشنی بیکران شهر را به تکاپو می اندازد. از فستیوال های اقوامِ ساکن در «جهان شهر» ِ تورنتو گرفته تا رویدادهای رنگارنگ برای شکم چرانی و پاسداشت ارزش های اجتماعی ؛ در این میان سهم تئاتری ها هم محفوظ نگاه داشته شده است.
فستیوال های «فرینج» و «سامرورکز» مهمترین رویدادهای تئاتری فراگیر سالیانه در تورنتوست. «فرینج» بر پایه ی نوعی آزادی خواهی ، جشنواره ای متعلق به تمام کسانی است که شانس حضور خودشان را بر پایه ی قرعه کشی آزمایش می کنند و پیر و جوان ، کم تجربه و پیشکسوت ، فرصت عرض اندام در آن را دارند ؛ در کنار این جشنواره ی مردمی ، حرفه ای ترین فستیوال هنرهای زنده ی اجرایی تورنتو یعنی «سامرورکز» قرار دارد که آثاری در حوزه های رقص، موسیقی ، اجرای زنده ی تعاملی و تئاتر را در خود جای داده است .
این فستیوال که سنگ بنایش در سال 1991 گذاشته شده در طول بیش از دو دهه برگزاری تلاش داشته با گشودن عرصه برای آثار خلاقانه و نو، چه از منظر محتوایی و چه اجرایی ، امکان تعامل حرفه ای تری را میان مخاطبان و اجراگران فراهم آورد. از این رو انتخاب آثار در هر بخش توسط یک هنرمند و متخصص کار بلد (Curator) صورت می پذیرد که زیر نگاه مدیر هنری جشنواره به سنجش و دعوت از هنرمندان حوزه های ذکر شده می پردازند و رویدادی در تقاطع آثار محلی ، ملی و فراملی را شکل می بخشند که روح تنوع و تفاوت فرهنگی جامعه ی کانادایی را بازتاب می دهد.
به طور مثال امسال اجرایی به زبان چینی برای نخستین بار در فستیوال اجرا می شود و همچنین اثری از محمد یعقوبی ، نمایشنامه نویس و کارگردان معاصر ایرانی به زبان انگلیسی در آن روی صحنه رفت . این روند در انتخاب آثار برگزیده هم جریان دارد. یک گروه سه نفره از هنرمندان حوزه هنرهای اجرایی با همراهی کمپانی های تئاتری همچون Buddies in Bad Times و چندین و چند برند تجاری و موسسه ی فرهنگی می کوشند از طریق ِ گرامیداشت خلاقیت های فردی و هنری ، آثار حاضر در این فستیوال را مورد ارزیابی قرار دهند. جوایزی از قبیل «خطر و نوآوری»، « هنرمند نوظهور» و البته جایزه ی اثر منتخب تماشاگران که با همکاری نشریه ی NOW بر اساس رای گیری از مخاطبان آثار اهدا می شود، چند نمونه از این رویکرد را بازتاب می دهد.
در جشنواره ی سامرورکز 2016 بیش از 40 اثر در حوزه های ذکر شده روی صحنه رفته است و علاوه بر آن هر روز ورک شاپ های آموزشی در زمینه ی مهارت های بدنی ، خلاقیت های نوشتاری و کارگردانی و ایده پردازی با حضور هنرمندان شناخته شده برگزار می شود. می توان شباهت زیادی میان روح کلی جشنواره ی «فرینج» و «سامرورکز» در نظر گرفت از جمله تراکم چند اجرا در یک سالن که به صورت طبیعی سبب می شود هیچ گروه اجرایی نتواند سازمان ِ پیچیده ی صحنه ای یا نوری خاصی در اثرش داشته باشد، لباس و دکورها بسیار ساده و اغلب مینی مالیستی است و نیروی اصلی اجراها بر گسترش یک ایده ی خلاقه ی محوری و مرکزی متمرکز است.
با این حال روندِ تجربه گری در «سامرورکز» بیشتر معطوف به حوزه های زیبایی شناسانه ی نظری است و اگر نگاهی به دامنه ی فعالیت ها و سوابق هنرمندان حاضر در این رویداد داشته باشیم ، اغلب با چهره هایی مواجه می شویم که به نحوی هویت هنری خود را تثبیت کرده اند؛ و در انتها اینکه اختصاص 11 فضای مستقل اجرایی در خیابان کوئین غربی برای این جشنواره ، سامرورکز را به گونه ای در قلب تکه ای اصیل و برآمده از روحِ هنرمندانه شهر تورنتو سامان داده است . فستیوالی که 4 آگوست کارش را شروع کرده و تا 14 آگوست میزبان علاقه مندان هنرهای اجرایی خواهد بود.