مجید موثقی نویسنده و کارگردان، عضو اتحادیه خبرنگاران و منتقدین سوئیس «SVFJ »
دوازدهمين جشنواره فيلم زوريخ با مدیریت” کارل اسپوئری و نادیا شیلدنکت” آغاز و با حضور میهمانانی چون اليور استون ،وودی هارلسون،جان مایکل مکدونا،سرگئي پالولين،اولریش زایدل،مایکل بارکر،اسکات فرانکلین،دنیل ردکلیف(هری پاتر) و ستاره گان دیگری چندی پیش به پایان رسید.امسال بزرگذاشت هيوگرانت،اوما ترومن، اليويه آساياس و لورنزو دي ونتورا” تهيه كننده شهیر هاليوودي در برنامه جشنواره قرار گرفت.سخنگوی خبرنگارانِ جشنواره «بیت گلور-Beat Glur » بود که حمایت های او از خبرنگاران و منتقدین جای تشکراز این منتقد کهنه کار را دارد.نام او به عنوان برنامه ریز در جشنواره هایی چون برلیناله و لوکارنو نیز دیده شده است. فستیوال فیلم زوریخ در برنامه سال قبل خود نگاه ويژه اي به سينماي ايران داشت و فيلم هاي داستاني و مستند جديد سينماي ايران را در نوبت های متفاوتي نشان داد.امسال همين بخش مختص سينماي مكزيك شد.
فيلم هاي رقابتي در این جشنواره در بخش هاي داستاني و مستند داوري مي شوند. يك بخش مسابقه ديگر نيز وجود دارد كه متمرکز بر آثار سینمایی آلمان، اتريش و سوئيس است.امسال در ميان داوران بخش مستند نام يك فيلمساز ايراني به نام”فیروزه خسروانی” دیده شد كه به همراه داوراني از انگلستان،فرانسه،مکزیک و آلمان به قضاوت آثارمنتخب پرداختند.جايزه بزرگ اين جشنواره “چشم طلايي “نام دارد كه به همراه مبلغ بيست هزار فرانك به برنده گان آن تعلق مي گيرد که در این دوره فیلم«شاد ترین روز در زندگی اولی ماکی-The happiest day in the life of Olli Maki » ساخته “یوهو کوسمانن” از فنلاند برنده جایزه بزرگ شد،فیلم سیاه سفیدی که مشقت های یک مشتزن فنلاندی دررویارویی با حریف آمریکایی اش را نشان می داد.
داستان فیلم در دهه شصت میلادی می گذرد که از فیلمبرداری، صحنه پردازی و بازی های خوبی برخورداراست ولی فیلم از لحاظ سوژه چیز تازه ای برای گفتن نداشت و فیلم هایی دیگری چون« جانور شناسی- Zoology» ساخته«ایوان توِردوفسکی-Ivan Tverdovsky»از روسیه شایسته تر برای گرفتن تندیس بودند.جانورشناسی فیلمی با ایده ای متفاوت که قهرمان آن زنی است که دمی در حال رشد دارد و آنرا از دید همگان مخفی کرده و ناگهان درگیر رابطه ای عاشقانه با دکترش می شود که ازاین راز سر به مُهر خبر دارد.
جایزه بخش مستند به فیلم« خانم ب زنی از کره شمالی- Mrs.B,a north Korean Woman » ساخته «جرو یون-Jero Yun»می رسد.فیلم راجع به سه سال زندگی زنی سختکوش درسفری طولانی به آسیای شرقی است.معذلات قاچاق انسانها و سفر پرمشقت این زن برای رسیدن به بچه هایش و بی باکی او برای رسیدن به اهدافش،مخاطب را با یک اثر جدی مواجه می کند.
در اين دوره فيلمي از سينماي ايران در بخش مسابقه حضور نداشت.اما فيلم “روياهاي دم صبح” کار جدید مهرداد اسكويي در بخش “خطوط مرزي “مورد استقبال قرار گرفت.مستندی که امسال در خیلی از جشنواره ها مورد توجه قرار گرفت و در برلیناله نیز جایزه بزرگ«عفو بین الملل- Amnesty International» را دریافت کرد و در ایندوره نیز توسط همین سازمان برای نمایش در جشنواره زوریخ انتخاب شد. فروشنده ی فرهادی نيز در بخش”گالا پريمير” دو نمايش داشت و همچنين فيلم”زير سايه” به كارگرداني “بابك انوري” فيلمساز ايراني مقيم انگلستان در بخش نمايش هاي ويژه نشان داده شد.این فیلم امسال به عنوان نماينده انگلستان به آكادمي اسكار معرفي شد.فیلمی در ژانر وحشت که از کلیشه های رایج در تداعی شدن حملات هوایی جنگ ایران و عراق بسیار کمک گرفته است.
” اليور استون” كه خود يكي از حاميان فستيوال زوریخ در ساليان پيش بوده است، امسال نیز با فيلم “اسنودن” به تب و تاب این جشنواره بسيارافزود.این اثرجدید اومربوط به پدیده جنجالی اسنودن درجهان مديا و اينترنت است.فیلمی که چگونگي شكلگيري اين نابغه توسط سازمان سيا به خوبي روايت می شود و کارگردان با دكوپاژي ساده و روان به خوبي شخصيت ها را هدايت و كارگرداني می کند.اوج درام زمانی است که اسنودن با جاساز کردن اطلاعات سری در يك مكعب هوش و خروج این مدارک محرمانه به عنوان كارمندي معتمد، چنان شوك غیر قابل منتظره ای به سازمان سیا می دهد كه تا به امروز در جدولِ رسوایی هاییِ سیاسیِ دولتِ آمریکا چنين موردی تیک نخورده است.
الیور استون به همراه بازیگرانِ فیلمش در كنفرانس خبري زوریخ شرکت نمود و با دیدگاهی انتقادی آمریکا را مقصر بحرانهای اخیر جهان شمرد و چنان بی پرده ازحقيقت شكل گيري تروريسم توسط خود آمریکا سخن گفت كه پربيراه نيست چرا فيلم های قبلی او درباره شخصیت هایی ضد آمریکایی چون “فيدل كاسترو” و “هوگو چاورز”بوده اند.
فيلم«بعد از بهار-After Spring» یکی از فیلم های خوب این دوره از جشنواره بود كه زندگی پناهجوی سوريایی را در کمپی به نام«زاتاری-Zaatari» نشان می داد.این کمپ درمنطقه مرزی اردن قرار دارد و جمعیتی بیش از هشتاد هزار نفر درآن سکونت دارند.این کمپ با حمایت (-UNHCR کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان) سازماندهی می شود.جمعیت درحال رشد این اردوگاه آرام آرام در حال بیرون کشیدن خود از باتلاقِ جنگ هستند ومی بینیم کورسویه هایی از امید به آینده در زندگی آنها در حال شکل گرفتن است.اوضاع ساکنین این اردوگاه آنقدر ها هم که شنیده می شود ناگوار نیست،نوجوانان زیادی را در این مستند با مربيان كره اي در حال یادگیری تکواندوهستند که دراپیزودهای متفاوتی روند آموزش و کمربند گرفتن آنها به خوبی مونتاژ شده است.
عطش فراگیری یک ورزش رزمی یکی از دیدگاه های تحلیلی این فیلم است که در ناخودآگاه این کودکانِ جنگزده،هنوز هراس از مواجه شدن با مصائب بعدی وجود دارد.قتل عام مردم بیگناه در جنگ خانمانسوزی که هنوز آتش آن فروننشسته است،توجیه ضربه زدن به جای ضربه خوردن را بیشتر می کند.
