چه كسي از يوزهاي لوكارنو مي ترسد

«هفتادمين يوز طلايي لوكارنو» در آغوش فيلمساز چيني «وانگ بينگ-Wang Bing» و قهرمان فيلمش «خانم فانگ» آرام گرفت. فيلم مستندي كه سكوت طولاني زني سالخورده در مواجه شدن با بيماري آلزايمر را در كنار خانواده اش نشان مي دهد.امسال فيلم هاي قابل تأملي در بخش رقابتي «هفتادمين جشنواره بين المللي فيلم لوكارنو»به روي پرده رفتند و مشخص است كه جشنواره با سختگيري زيادي، آثار متفاوت و نويي را دست چين كرده است تا «عيار يوزهاي طلايي» اين رويداد هنري را بالا ببرد.

فيلم هاي «برادران زمستان» ساخته «هلينور پالماسون» با بازي خوب  «اليوت كِروسه هُوِه» محصول مشترك دانمارك و ايسلند ،«آزادي» ساخته «ژان اشپكن باخ -Jan Speckenbach » از آلمان ، «خوش شانس-Lucky»  ساخته «جان.ك لينچ-John C.Lynch»با بازي درخشان «هري دين استنسون»از آمريكا، «واجب-Duty»ساخته «آنه ماري جاكر»از فلسطين، خوشبختي ساخته «بن راسل – Ben Russel» محصول مشترك فرانسه و صربستان و همين فيلم «خانم فانگ » از چين كه قلاده بر هفتادمين يوز طلايي زد، نسبت به ساير آثار متمايز و تاثيرگذارتر ظاهر شدند.

اما نقدي كه به جشنواره لوكارنو امسال وارد است، فيلم هاي متوسطي است كه در «شب هاي پياتزا گرانده» در ميدان بزرگ اين شهر براي هشت هزار نفر به روي پرده  مي رود كه امسال بخش عمده اي از فيلم هاي نمايش داده  فيلم هاي خوبي از آب در نيامدند. اين آثار كه خوشبختانه در بخش رقابتي جشنواره قرار ندارند از قوام خوبي در كارگرداني و فيلمنامه نويسي برخودار نيستند. البته بايد اين نكته درك شود كه مخاطبين بي شمار«شبهاي لوكارنو»دنبال سينماي خاص و انديشه محور نيستند و اكثر آنها توريست هاي دو يا سه روزه اين فستيوال هستند. بايسته و شايسته است انتخاب اين فيلم ها نيز با هشياري بهتر صورت گيرد و درك اين نكته بسيار ضروري است كه امروزه حضور ستارگان دليلي بر قدرت يك فيلم و ارزش آن نيست كه از كارهاي ضعيفي  كه در اين بخش نشان داده شد مي توان از فيلم افتتاحيه جشنواره « فردا و پس از آن-Tomorrow and thereafter» ساخته  فیلمساز فرانسوی خانم «نئومی لووسکی» نام برد و همچنين فيلم «داستانهاي عاشقانه اي كه به اين دنيا تعلق ندارند» ساخته «فرانچسكا كومِنچيني» از ايتاليا كه شايسته گرفتن  يك يوز سياه براي ضعيف ترين فيلم جشنواره مي توانست باشد. البته جدا از فيلم هاي نه چندان دلچسب شب هاي لوكارنو، انتخاب فيلم هاي بخش اصلي و رقابتي جشنواره با هوشمندي خوبي صورت گرفت كه كشف اين نوع سينماي متفاوت، تمام نقاط ضعف ذكر شده جشنواره را برطرف كرد.

«بخش هفته منتقدين» جشنواره لوكارنو كه تنها هفت فيلم مستند را در بخش رقابتي خود همراه دارد امسال نيز چون هميشه مورد استقبال تماشاچيان قرار گرفت.  از فيلم هاي خوب اين بخش مي توان به«La Cinéphilas» ساخته «ماريا آلوارز» و فيلم«تريبون كنگو» ساخته «ميلو رائو-Milo Rau» ذكر كرد. در اين بخش فيلم «شاعره» ساخته مشترك «استفاني بروكهاوس و آندرياس وولف» مورد استقبال شديد مخاطبين قرار گرفت.با توجه به حضور فيلم هاي خوب و درخشان در اين بخش، معلوم نيست كه چرا هيات داوران  فيلم متوسط  «خانواده» ساخته «روك بيسِك-Rok Bicek»را شايسته بهترين فيلم دانستند.جايزه انجمن منتقدين بين المللي سبنما يا«فيپرشي-FIPERSCI» به فيلم «چشمان سنجاقك» ساخته «خو بينگ» از چين رسيد.

جشنواره لوكارنو كه خود يكي از كشف كننده هاي سينماي ايران در گذشته بود، سالهاست كه فيلمي از سينماي ايران را در بخش اصلي و رقابتي خود نشان نمي دهد. در طول تاريخچه جشنواره لوكارنو فيلمسازان ايراني هفت يوز با رنگهاي گوناگون به ايران آوردند. سال گذشته فیلمی از سینمای ایران در این جشنواره حضور نداشت و تنها  «رفیع پیتز» به عنوان یکی از داوران بخش اصلی جشنواره حضور داشت. اما امسال سینمای ایران با فیلم کوتاه «نگاه-Gaze »ساخته «فرنوش صمدی»در بخش «پلنگ های فردا-Pardi di Domäne»یا همان « فیلمسازان فردا» کاندید گرفتن یک «يوز طلایی براي فيلم كوتاه » بود. این بخش شامل سی و هشت فیلم کوتاه از آثار فیلمسازان جوان و مستعد روز دنیا بود که هنرپیشه فرانسوی خانم«سابینه آزما-Sabine Azema» رئیس هیات داوران این بخش بود و در انتها فيلم«آنتونيو و كاترينا» از پرتغال از ايران پيشي گرفت و برنده  «بچه يوز طلايي» و جايزه ده هزار فرانكي بهترين فيلم كوتاه جشنواره شد.

فيلم «نگاه» شرايط دشوار جامعه مخصوصا براي زنان شاغلي كه شيفت كاري آنها تا دير وقت طول مي كشد را هدف قرار داده است و از فيلمنانه اي هوشمندانه و كارگرداني خوبي برخوردار است. صمدی فیلمنامه این کار جدید را با همکاری «علی عسگری» نوشته است. این دو فیلمساز جوان مدتی است که تجربه همکاری و ساخت فیلم مشترک را نيز با هم داشته اند و جوایز متعدد سینمایی از جشنواره های ممتاز دنیا در کارنامه هنری آنها دیده می شود. امسال عسگری نيز با اولین فیلم بلند خود به نام«ناپدید شدن-Disappearance»  در «بخش افق های جشنواره ونیز» شرکت خواهد کرد که فیلمنامه آنرا با همکاری «فرنوش صمدی» نوشته است.

«گلشيفته فراهاني» نيز يكي از ميهمانان ويژه شبهاي لوكارنو بود كه با فيلم هندي «آواز عقرب ها» به همراه هنرپيشه هندي «عرفان خوان» در لوكارنو حاضر شد و يكي از نمايش هاي شب هاي لوكارنو را به خود اختصاص داد.  جشنواره لوكارنو بخش هاي گوناگون و متنوعي را براي مخاطبين خود تدارك ديد كه يكي از آنها «چشم اندازي به گذشته» نام دارد كه امسال مجموعه آثار«ژاك تورنر» فيلمساز شهير فرانسوي  در برنامه جشنواره قرار داشت.گاه نمايش آثار اين فيلمسازان بزرگ و قديمي بر روي پرده سينما، شيفتگان سينما را بي قرار مي كند. هفتادمين لوكارنو به پايان رسيد و اين يوز طلايي ركورد هفتاد كيلومتر بر ثانيه را پشت سر گذاشت و تا به امروز به كسي حمله نكرده است! بايد ديد كه آيا در سالهاي آينده اين يوزپلنگ رام خيال بازگشت به سوي هفت برادر ديگرش در ايران را دارد يا نه!