یادداشت های روزانه فستیوال تآتر فرینج

تورنتو – کانادا
امین عظیمی – منتقد تآتر

یادداشت دوم:

WasteLand

اگر بخواهیم یک ویژگی مشترک میان آثار حاضر در فستیوال تئاتر فرینج تورنتو در نظر داشته باشیم٬ بدون شک «تلاش برای رسیدن به یک تجربه ی اجرایی ناب بر پایه ی حداقل امکانات صحنه ای و مبتنی بر خلاقیت های فردی بازیگران» مهمترین اصل خواهد بود. اینجا خبری از لباس های پر زرق و برق و دکورهای پیچیده نیست. قرار نیست هیچ تماشاگری مرعوب تکنولوژی صحنه ای یازبان بازی های ادبی صرف شود؛ در مقابل ساده ترین ابزار به کار گرفته می شود تا دامنه ی وسیعی از مخاطبان با فرآیندی که روی صحنه در حال شکل گیری است ارتباط برقرار کنند.

گروه های اجرایی ناگزیرند در کوتاه ترین زمان ممکن صحنه را برای اثر خود آماده کنند و تنها دقایقی بعد از اتمام کارشان فرصت دارند فضا را در اختیار گروه بعد قرار دهند. در این گیر و دار است که ایده های خلاقانه از دل نوعی محدودیت خودخواسته متولد می شود و آنقدر پیش می رود که همچون اجرای Wasteland به کارگردانی «الک تولر» جرات می کند یک بلاک باستر هالیوودی را با همه ی جزئیات و البته کلیشه هایش بوسیله ی یک گروه جوان ۵ نفره روی صحنه تئاتر اجرا کند! الگوی روایت و شخصیت پردازی در این فیلم ها را دست بیاندازد و در نهایت نشان دهد قراردادهای صحنه ای در تئاتر چگونه می توانند هر غیرممکنی را ممکن سازند.

گروه اجرایی این اثر با بهره گیری از زیبایی شناسی کامیک بوک های معروف همچون MAD MAX و استفاده از یک بوم سفید و بزرگ نقاشی در مرکز صحنه به شیوه ی تئاتر سایه٬ روایت روزگاری را بازگو می کنند که جهان بالاخره بعد از یک انفجار اتمی به مخروبه ای بزرگ بدل شده و آدم بدها به رهبری «مارشال» از هیچ ظلم و آزاری در حق دیگران فروگذار نیستند. در این بین یک مرد ساده و سگ اش به صورت تصادفی در مسیری قرار می گیرند که در نهایت آنها را مبدل به قهرمان های قصه می کند. آنها یک سفر طولانی و – واقعا!- پر فرار و نشیب را پشت سر می گذارند٬ بارها تا پای مرگ می روند اما در نهایت «مارشال» را شکست می دهند و از طریق موسیقی که مارشال با آن مخالف صد در صد بوده است نوعی صلح و آشتی را به آدم های باقی مانده ی جهان هدیه می کنند.

اجرا از همان  ثانیه ی نخست بنای شوخی و هجو فیلم های  هالیوودی را می گذارد: از نحوه ی پرداخت قهرمان در این فیلم ها گرفته تا دیالوگ هایی که جایشان را به شوخی های تند و تیزی داده است که مدام به جهان بیرون اثر ارجاع می دهند و صدای قهقهه ی تماشاگر را در سالن طنین انداز می کنند. از سوی دیگر کارگردان با هوشمندی به ترکیبی از امکانات بصری کامیک بوک های اکشن برای بازنمایی لحظات حساس رویداد با بازی زنده ی بازیگران دست پیدا کرده است و نوعی آماتوریزم عمدی و زیرکانه را در صحنه های انفجار٬ صحنه های تعیقب و گریز ماشین ها٬ انفجارها٬ نبردهای تن به تن و…به کار بسته است. یکی دیگر جنبه های این رویکرد خلاقانه استفاده از چراغ قوه و فریم های گرافیکی است که در جای جای روایت تماشاگر را شگفت زده می کند. تمام این وجوه را می بایست به آمادگی بدنی بالای بازیگران و چابکی آنها برای ایفای نقش های گوناگون اضافه کرد به گونه ای که بیش از ۲۰ نقش متفاوت توسط گروه ۵ نفره ی بازیگران روی صحنه جان می گیرد و هماهنگی تمامی عناصر اجرا با یکدیگر در طول ۶۰ دقیقه به واقع تماشایی است.

باید دید در روزهای آینده فستیوال تئاتر فرینج چه شعبده های دیگری را به صحنه خواهد آورد.

---