نام فیلم: سرزمین مردگان – The Dead Lands
نام فیلم به زبان اصلی: Hautoa
کارگردان: توا فریزر – Toa Fraser
محصول: نیوزیلند – انگلستان
زمان: ۱۰۸ دقیقه
زبان: بومی نیوزلند – ماوری – Maori
خلاصه داستان:
فیلمی حماسی و اکشن که در دوران پیش از استعمار در نیوزیلند، اتفاق می افتد. پسر جوان رئیس قبیله، به خون خواهی قتل پدر، به سرزمینی نفرین شده، قدم می گذارد.
فیلم «سرزمین مردگان»، چهارمین تجربه بلند «توا فریزر» کاگردان نیوزلندی است. داستان در فضایی بی تاریخ و بدون معرفی مکان اتفاق می افتد. تنها نشانه منطقه ای بودن فیلم، همان انتخاب زبان بومی نیوزیلند است. داستان فیلم، روایت یک انتقام جویی است و مسیری که جوانترین پسر رییس قبیله باید طی کند تا به مردی جنگجو تبدیل شده و انتقام قتل پدرش را بگیرد.
برای رسیدن به مرحله آمادگی، اول نیاز به تحولات درونی است. فرزند نحیفی که حتی پدر هم قبل از کشته شدن اشاره میکند که از او هرگز جنگجویی ساخته نمی شود. پس برای مرد شدن، پسر پا به سرزمینی نفرین شده میگذارد که شایعه است در آن هیولایی زندگی می کند که غذایش انسانهایی هستند که به اشتباه وارد قلمرو او می شوند. پسر گرفتار هیولا می شود و دیدار آنها نقطه شروع تحولات است.
داستان از شروع ماجرا تا نقطه دیدار این دو، بسیار شتابزده و بدون چفت و بسط درست فیلمنامه نویسی پیش میرود. اما همراه شدن پسر و هیولا برای گرفتن انتقام از قاتل و همراهانش، ضرب آهنگ دیگری می گیرد. تعقیب و گریزها در کنار مبارزات بدوی، حرکت های سریع دوربین و نزدیک شدن به دل درگیری ها، برای بیننده فضایی دلهره آور و سرگرم کننده ایجاد می کند. استفاده از موسیقی الکترونیکی در پس زمینه فیلمی بدوی، البته خود جای تامل دارد، اما این تقابل هم، در جریان فیلم جالب می شود و شاید همین تضاد است که هر جا که داستان افت می کند، موسیقی، فیلم را نجات می دهد.
فیلم «سرزمین مردگان» سومین بازگشت «توا فریزر» به فستیوال فیلم تورنتو و اولین اکران جهانی آن است. «فریزر» به همراه ۶ نفر از بازیگران، تهیه کننده و البته مشاور فیلمنامه در بخش زبان شناسی، در اولین اکران فیلمشان در سالن حضور داشتند. سالنی با گنجایش بیش از ۵۰۰ نفر که حتی یک صندلی خالی هم در آن دیده نمی شد. بلافاصله پس از پایان فیلم، هنگامی که هنوز اسامی عوامل روی پرده سینما در حال نمایش بود، ناگهان ۶ بازیگر روی صحنه آمده و یکی از آهنگهای بومی سرخپوستان نیوزیلند را با هیجان و پایکوبی های خاص خودشان اجرا کردند.
قبل از اکران فیلم، مجری برنامه که از کمیته انتخاب فیلم جنشواره هم بود با اشاره به این نکته که، هر ۴ فیلمی که تا به حال توسط «توا فریزر» ساخته شده، از لحاظ ژانر سینمایی هیچ رابطه ای با هم نداشته اند، او را فیلمساز خلاقی خواند که همیشه حرف تازه ای برای گفتن دارد.
فیلم قبلی کارگردان، در فضایی کاملا متفاوت و در رسای رقص باله ساخته شده، که در طراحی حرکات صحنه های نبرد در فیلم «سرزمین مردگان» به خوبی از آن استفاده شده بود. اگر فیلمنامه این کار نمره قبولی نگرفته باشد، حتما بازی درخشان «لورنس ماکورایی- Lawrence Makoare» (بازیگر فیلم های ارباب حلقه ها و هابیت) در نقش هیولا بسیار دیدنیست. همچنین فضای فیلم و نحوه تصویربرداری، جذاب ترین و شاخص ترین المان فیلم است. به راحتی میتوان «سرزمین مردگان» را یک فیلم ۳ پاره دید که به فرمول امروز فیلم های هالیوودی، ۳ دقیقه آغازین درخشان دارد. سپس داستان شروع می شود که در این بخش فیلم به شدت افت می کند و بخش سوم که نقش اول فیلم دچار دگرگونی شده و به سمت هدف حرکت می کند که بسیار جذاب ساخته شده است.
نکته جالب دیگر، بی نام بودن کاراکترهاست. یا اسمی از کسی برده نمیشود و یا تنها به کلمه «جنگجو» بسنده می شود. کارگردان در این باره توضیح جالبی دارد. او می گوید که:در پروسه ترجمه فیلمنامه از انگلیسی به زبان محلی و با شروع تمرینها، دیدم که بازیگران در دیالوگ هایشان از کلمه «توا» استفاده می کنند. معنی آن را پرسیدم و گفتند که «توا» به زبان بومی یعنی «جنگجو». خیلی خوشم آمد، چراکه نام کوچک خودم است و از آنجا که پدرم اهل «فیجی» است و در آنجا «توا» معنای «مرغ» میدهد، هیچ وقت علاقه ای به معنی اسمم نداشتم و حالا یکباره «جنگجو» شده بودم. پس تصمیم گرفتم که تنها اسم در فیلم همان «توا» باشد.
در صحنه های مبارزه بومیان در فیلم، بازیگران زبانهایشان را بیرون می آورند و با حرکات مختلف از آن به عنوان بخشی از استراتژی مبارزه استفاده می کنند. در توضیح آن، مشاور زبان شناسی فیلم می گوید: هر آنچه که در ذهن و مغز انسان اتفاق می افتد، به وسیله زبان جاری می شود تا به دیگران انتقال پیدا کند. برای همین در نبردها، زبان که نمایان می شود و حرکات خاصی انجام می دهد، بیانگر افکار و قدرت جنگجوست.
فضای کلی فیلم، بیننده را به یاد فیلم «آپوکالیپتو» ساخته «مل گیبسن» در سال ۲۰۰۶ می اندازد. در آنجا داستان در زمان انحطاط قوم مایان اتفاق می افتد و در این فیلم هم انقراض قومی نیوزلندی در زمان قبل از استعمار، دستمایه یک فیلم اکشن می شود. نکته متفاوت، قدرت و استحکام داستان در کار «مل گیبسن» است و جلال و جبروت مایان ها که از آن، یک فیلم پر زرق و برق و دیدنی می سازد. درحالیکه در فیلم «سرزمین مردگان»، این مناظر و طبیعت زیبای نیوزلند است که پس زمینه چشم نوازی می شود تا کارگردان، ایرادات کار را در دل آن مخفی کند. به هر حال پس از موفقیت ۲ کار «آپوکالیپتو» و «مصائب مسیح» در بازار جهانی فیلم، «مل گیبسن» راه ساخت فیلم به زبان های بدوی را برای دیگر دست اندرکاران سینما هموار کرد و فیلم «سرزمین مردگان» بی شک وامدار سینمای اوست.