سقوط قیمت نفت به زیر صفر

مجله تیتر گزارش میدهد: یک بشکه نفت خام برنت (۱۵۹ لیتر) در جریان معاملات روز دوشنبه اول اردیبهشت (۲۰ آوریل)  بازارهای جهانی به قیمت حدود ۲۷ دلار معامله شد و همچنین قیمت هر بشکه نفت پایه وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ماه مه، بزرگ‌ترین سقوط روزانه خود را تجربه کرد و با ۳۱۶ درصد کاهش به منفی ۳۹ دلار و ۵۵ سنت رسید که رقمی بی‌سابقه در طول تاریخ به شمار می‌رود. کانادا، چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان، تولید نفت خود را کاهش داده است، اما صاحبنظران حوزه نفتی می‌گویند که بیشترین کاهش در پیش روی ماست.

در همین راستا، تحلیلگران می‌گویند با ادامه تولید بدون ضمانت نفت، مخازن هر روز پر می‌شوند، جهان از نفت کمتری استفاده می‌کند و تولیدکنندگان اکنون تأثیر آن بر قیمت نفت را می‌بینند. نفت موجود در مخازن نفتکش‌های شناور نیز ۱۶۰ میلیون بشکه تخمین زده می‌شود که این نیز خود یک رکورد است. وضعیت ضعیف اقتصادی جهان بر اثر بیماری کووید-۱۹ نیز بر قیمت‌ها فشار می‌آورد. این پیش بینی ها در حالی صورت گرفته است که میانگین قیمت نفت برنت در سال ۲۰۱۹ بشکه ای ۶۴ دلار بوده است و میانگین قیمت نفت وست تگزاس نیز در سال ۲۰۱۹ نزدیک ۶۰ دلار بوده است ولی با شیوع بیماری کرونا در سال ۲۰۲۰ و کاهش تقاضا برای نفت و همچنین عدم توافق روسیه و چین برای کاهش تولید نفت قیمت این طلای سیاه به مرز ۲۰ دلار رسید.

در حالیکه تحت تاثیر شرایط بیماری جهانی کرونا، کشورهای تولید​کننده نفت با افت بی​سابقه بهای طلای سیاه روبرو شده‌​​​​اند جنگ و دعوای دو غول نفتی عربستان سعودی و روسیه برای حفظ سهم بیشتر از بازار نفت به سقوط بیشتر قیمت نفت انجامید. وضعیت ایران در قیاس با سایر کشورهای نفت​‌خیز جهان بدتر است چون‌که تحریم​‌ها مانع فروش نفت ایران شده است. کارشناسان ضمن پیش‌​بینی سال بد برای اقتصاد ایران گفتند ورشکستگی عمومی در پیش است و ممکن است تولید ناخالص ملی کشور تا ۳۰ میلیارد دلار کاهش پیدا کند.

بودجه سال ۹۹ بر اساس فروش یک میلیون بشکه نفت به قیمت ۵۰ دلار در نظر گرفته شده است  و قیمت “نفت سنگین” ایران در سبد نفتی اوپک به زیر ۱۵ دلار سقوط کرده است. بنابراین برای جبران کسری بودجه ایران مجبور است روزانه سه میلیون بشکه نفت به قیمت ۱۵ دلاری بفروشد. اما تحقق این امر با توجه به تحریم‌​های آمریکا غیر ممکن به نظر می​رسد، در نتیجه بودجه کشور با کسری مواجه شده است.

باوجود توافق بی‌سابقه کشورهای تولیدکننده عضو اوپک برای کاهش ۹.۷ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت، بازار جهانی همچنان تحت تاثیر افت تقاضای ناشی از رکود حاصل از شیوع ویروس کرونا و پر شدن پی در پی ظرفیت ذخیره‌سازی کشورها به سقوط خود ادامه می‌دهد. در چنین شرایطی، پیر اندوراند، کارشناس ارشد بازار نفت، پیش‌بینی کرد که ثبت قیمت منفی نفت با توجه به پر بودن تمام ذخایر و خط لوله‌ها امکان پذیر شده ولی بر خلاف بازار سهام، قیمت زیر صفر نفت تنها مدت کوتاهی دوام خواهد آورد.

سقوط روز دوشنبه قیمت نفت، بازار سهام وال استریت را هم تحت تاثیر خود قرار داد به طوری که با آغاز کاهش قیمت سهام شرکت‌های بزرگ نفتی، شاخص صنعتی داوجونز در دقایق نخست داد و ستدهای بورس نیویورک ۲ درصد پایین آمد. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده که کاهش تقاضای نفت در ماه جاری میلادی روزانه ۲۹ میلیون بشکه کاهش می‌یابد و به کمتر از یک سوم متوسط سال گذشته میلادی می‌رسد. همچنین تازه‌ترین گزارش آژانس نشان می‌دهد که بزرگ ترین قطب ذخیره‌سازی نفت در اوکلاهامای آمریکا با سرعتی حیرت‌انگیز در حال پر شدن است.

قیمت هر بشکه نفت پایه وست تگزاس اینترمدیت در سال ۲۰۲۰ تاکنون بیش از ۳۲۰ درصد کاهش یافته ولی برخی تحلیل‌گران بازار نفت این افت تاریخی را برای توقف تولید در برخی میادین پرهزینه نفت شیل آمریکا و بازگشت تعادل به بازار جهانی نفت لازم می‌دانند. حجم نفت خامی که در انبارهای آمریکا ذخیره شده است، به ویژه در در کوشینگ اوکلاهوما، برخلاف کاهش شدید تقاضا برای نفت و فرآورده‌های نفتی در سطح جهان، در حال افزایش است.