بیگانگان و بیگانگان

یادداشت های روزانه فستیوال تآتر فرینج

تورنتو – کانادا
امین عظیمی – منتقد تآتر

یادداشت سوم:BRIGHT LIGHTS

«کت سندلر» در تئاتر امروز ِ کانادا یک نمایشنامه نویس پرکار اما موفقِ جریان اصلی است . در طول 5 سال گذشته 11 نمایشنامه نوشته و اجرا کرده است و کمتر از یک ماه قبل نیز با متن نمایشی MUSTARD«خردل» – که به کارگردانی «اشلی کورکورن» در تئاتر تاراگون روی صحنه رفت- موفق شد مهمترین جایزه ی تئاتری کانادا یعنی «دورا» را به عنوان بهترین نمایشنامه ی جدید از آن خود کند. همه این نکات تماشای جدیدترین اثر او BRIGHT LIGHTS «روشنایی های تابناک» را که با حضور چندتن از کمدین های موفق کانادایی همچون «پیتر کارلون» و « کریس ویلسون» شکل گرفته، به یکی از بخش های مهم فستیوال فرینج امسال بدل کرده است.

«روشنایی های تابناک» همچون اغلبِ متون نمایشی سندلر ایده ای خیال انگیز دارد اما برای او تخیل ورزی فرصتی است تا از دریچه ی آن به جهانِ روابط انسانی و پیچیدگی های ذهنی شخصیت هایش نقب بزند و از طریقِ نوعی استعاره پردازی، واقعیت های روان شناسانه یا جامعه شناسانه را بر صحنه بازتولید کند. اگر در «خردل» ماجرای یک شخصیت خیالی و پافشاری اش برای ماندن در جهان واقعی است که مفاهیم انسانی همچون نیاز به تعلق داشتن را در کانون توجه قرار می دهد، در نمایشنامه ی «روشنایی های تابناک» روایت ِ ترس عمومی از موجوداتِ بیگانه – آدم فضایی ها- سبب شده است هیچکس در زندگی اش روی آرامش نبیند و شهروندان چاره ای نداشته باشند تا گروه های امن تشکیل بدهند و در آنجا با صدای بلند اعلان کنند که به همدیگر باور دارند و می دانند بیگانه ها در حال تهدید آنها هستند.

حالا در این میان ناگهان دختری –Zoe- وارد یکی از این گروه ها می شود و مورد اعتمادترین فرد گروه –Ross- را متهم می کند که یک بیگانه است! و این سرآغاز چرخه ای از پرسش ها و تردیدهای دیگر اعضای گروه نسبت به همدیگر است: آیا بیگانه ای میان آنهاست؟ این تردید همچون زلزله ای همه چیز را به هم می ریزد و سبب می شود ترس از بیگانگان از شکل بیرونی اش به مفهومی درونی و ترس از خود بدل شود. اگر ما نتوانیم به عنوان آدم های یک جامعه به همدیگر باور داشته باشیم ، یا به بیان دیگر باورها و اعتمادمان نسبت به همدیگر از دست برود، آیا چیزی فراتر از بیگانگانی ترس خورده که ناچارند در کنار هم زندگی کنند و علیرغم دروغ ها و ریاکاری ها فریاد بزنند به همدیگر باور داریم، از ما باقی خواهد ماند؟! این جدی ترین پرسشی است که بعد از تماشای یک کمدی 60 دقیقه ای پر انرژی که سرشار از دیالوگ های طنزآمیز ِ  تراش خورده و بازیهای به دور از لودگی است، ذهنِ تماشاگر کنجکاو و ماجراجو را با خودش درگیر می کند.

روند توسعه و گسترش حوادث در طول اجرا سریع است و چرخش پیکان روایت به سمت هریک از کاراکترها سبب شده است اجرا در اغلب لحظات از نفس نیفتد و علیرغم تصویرسازی های ساده و ایستایش ، از طریق دیالوگ و داستان پردازی مخاطب را با خود همراه کند.
«روشنایی های تابناک» یک تولید حرفه ای و اجرایی استاندارد است که در کنار آثار گروه های جوان تر به فستیوال فرینج اعتباری مضاعف بخشیده است؛ در این اثر نیز ویژگی های بنیادی همچون بازیگری قدرتمند و حضور صحنه ای انعطاف پذیر و همچنین تمرکز بر داستان پردازی قابل ردگیری است و پر بیراه نیست که در چارچوبی وسیع تر چنین مشخصه هایی را به عنوان دو مولفه ی جریان اصلی تئاتر امروز کانادا در نظر آوریم.