جوجه هایی که تخم نمی گذارند

بی شک همسایگی کره با چین و ژاپن که از پیشینه فرهنگی و هنری درخشانی برخوردارند، در شکلگیری سینمای این کشور بی تاثیر نبوده است. از جهتی هم نزدیکی و روابط تجاری کره جنوبی با ایالات متحده آمریکا در دوران معاصر، باعث رشد اقتصادی این شبه جزیره شده است. سینمای کره با تاثیر پذیری از فرمول های رایج هالیوودی در جذب مخاطب، وارد فاز جدیدی در دهه نود میلادی شده که مورد توجه همگان قرار می گیرد و کارگردانانی چون « جونگ وون- پارک، لی چانگ دونگ، هانگ سانگ سو، پارک کوانگ سو، پارک چانک ووک و کیم کی دوک فقید» دست آورد این جنبش و تلاش هستند. تا جایی که امروز کره به عنوان چهارمین قدرت اقتصادی در آسیا از سینمای قابل قبولی برخوردار است، و توانست تا در آخرین دوره مراسم اسکاربا فیلم “انگل” ساخته«بونگ جون-هو» چشمان همگان را به خود خیره کند.

شاید در نگاه اول دست های سینمای ایران با ظهورانقلاب و خروج کمپانی های بزرگ فیلمسازی، کوتاه تر شد، اما فیلمسازان بزرگ و فرهیخته ای چون «مهرجویی، تقوایی، بیضایی، کیارستمی، نادری ، کیمیایی و…» با همراهی شاگردان نوظهور، توانستند چراغ  سینمای ایران را به طورمستقل روشن نگاه دارند  .اما شرایط نابسمان اقتصادی، تحریم و سیاست های نادرست فرهنگی بویژه دورشدن از بازار جهانی فیلم، سینمای ایران را وارد یک سراشیبی کرد که منجر به گوشه نشینی، بیکاری و مهاجرت فیلمسازان شد و در حال حاضراین سینمای کره جنوبی است که موفقیت های گذشته سینمایی ایران را برای خود رقم زده است.

امسال نیز یک فیلم کره ای – آمریکایی به نام «میناری-Minari» ساخته «لی ایزاک چانگ-Lee Isaak Chung» در بخش های بازیگری، کارگردانی، فیلمنامه، موسیقی و بهترین فیلم  کاندید جایزه اسکار شده است. فیلمی که چندی پیش «جایزه بزرگ گلدن گلوب» را برای بهترین فیلم خارجی به خود اختصاص داد. فیلم، مهاجرت خانواده ای با پیشینه کره ای را به ایالت آرکانزاس آمریکا نشان می دهد  .شرایط محیطی  فیلم مربوط به دهه 80 میلادی است و فیلمنامه ما را با سه نسل ازیک خانواده آشنا می کند.

مادربزرگ با بازی درخشان «یون یو-جانگ – Youn Yuh-Jung» که از کره به آمریکا می آید تا نوه هایش را ببیند، اما نوه های «کره ای –آمریکایی» خیلی قادر به ارتباط گرفتن با او نیستند، تا جایی که نوه کوچش با بازی «آلن کیم- Alen Kim  » با شکوه می گوید : «مادربزرگ بوی کُره  را می دهد!».

نوه ای که مشتاق پا کردن «بوت های گاوچرانان آمریکایی» است و با سن و سال کمی که دارد، ترس از آخرت را با خود همراه دارد. انگاربا آموزش و پرورشی مواجه هستیم که به مسائل عمیق نگاه نمی کند و همزمان کلسیایی که در حال تزریق مسائل مذهبی به عوام است.

پدر با بازی «استیون ین-Steven Yeun»  بسیار علاقمند به کشاورزی است ، با این حال هنوز نمی داند چطورآب برای زمینش پیدا کند. او برای یک بار هم که شده می خواهد در این کار موفق شود و گرنه مجبور است تا آخر عمر در یک مرغداری کار کند و این همان چالش و خواست این شخصیت برای تحقق  یافتن رویاهایش است.

همسرش با بازی «هان-یه ری-Han ye-ri » به اعمال شوهرش بدبین است، اما تا حدودی صبور است و با شرایط  جدید و مشکلات مرزعه سازگار شده است. اما ستیز این شخصیت در تردیدی است که شوهرش مزرعه را به خانواده  ترجیح داده است ؟ انگار نوعی بدبینی در فضای  آدم های این خانه شکل گرفته است.

تنها شخصیت مادربزرگ است که با جهان واقع راحت تر کنار آمده است. عمل برانگیرنده درام با ورود مادربزرگ به آمریکا  شروع شده و ریتم تازه ای به داستان می دهد. او با توجه به سالخوردگی اش، از تحرک بیشتری نسبت به بقیه برخوردار است. حتی زمانی که در بستر بیماری قرار دارد از  تلاش خود نمی کاهد. او حرف های کلیسا درباره ترس از جهنم را برای نوه اش مناسب نمی داند. حتی یک دست ورق بازی به او کادو می دهد.

کارگردانی  این فیلم خوب و از لحظات و موقعیت های پویا و زنده ای برخوردار است. در واقع کارگردان با استفاده  از میزانس های ساده ای که با تنش شخصیت ها سازگار است یک فضای مینیمال و دور از پیچیدگی را در برابر تماشاچی قرار داده است.

دیالوگ های فیلمنامه از تحرک و پویایی خوبی برخوردارند. به عنوان مثال در سکانس مرغداری پدر از دشواری این کار به پسرش می گوید: «جوجه های نر، دور ریخته می شوند، چون خوشمزه نیستند! تخم نمی گذارند و فایده ای ندارند، من و توهم باید سعی کنیم به یک دردی بخوریم»

جنگ کره و مهاجرت ،غربت و فرهنگ های گوناگون که شناختی ازهم ندارند، سازگاری ورفاقت تدریجی با بومی ها، خانواده و اقتصاد، مذهب و دیدگاه انتقادی نسبت به آن، عناصری هستند که در این فیلم با هم آمیخته شده اند، اما ازعمق تازه ای برخوردار نیستند.

فیلم با توجه به فضاسازی خوبی که دارد، در زیرمتن خود کمی سردرگم  است، در واقع مشخص نیست که کارگردان بر روی کدام صندلی نشسته است، کره جنوبی یا آمریکا!