مهاجرت 160 متخصص قلب و 16 هزار پزشک عمومی از ایران
خروج نیروهای متخصص از ایران سرعت گرفته است
بهناز زهبر – به گزارش مجله‌ی تیتر- در طی یک سال گذشته «۱۶۰ متخصص قلب» از ایران مهاجرت کرده‌اند. در ادامه‌ی این گزارش امده است که طی چهار سال اخیر «۱۶ هزار پزشک عمومی» هم از کشور مهاجرت کرده‌اند. این در حالی است که 30 هزار نفر از کادر درمان نیز طی یک سال گذشته از دانشکده‌های علوم پزشکی درخواست گواهی حسن سابقه (گود استندینگ) ارائه کرده‌اند که مقصدشان عمان بوده است. بنا به اعلام قبلی وزارت بهداشت، ایران با کمبود «حدود ۱۸ هزار پزشک عمومی» مواجه است.
در اواخر خرداد سال 1401، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور اعلام کرده بود که پارسال چهار هزار و ۲۷ پزشک ایرانی درخواست دریافت عدم سوء پیشینه کرده‌اند که البته ممکن است همهی آنها هنوز از ایران خارج نشده و قصد مهاجرت نداشته باشند. محمد رئیس‌زاده، رئیس‌کل نظام پزشکی ایران، هشدار داده: «جراح قلب اطفال نداریم، ممکن است چند سال دیگر مجبور به واردات جراح اطفال از خارج از کشور بشویم.» طبق گفته‌ی رئیس زاده، موضوع کمبود متخصص در کشور یک موضوع کاملا جدی است و تنها به عدم تمایل به تحصیل به رشته‌های پزشکی و خاص محدود نمی‌شود و از طرف دیگر، پزشکان و متخصصان ترجیح می‌دهند به کشورهای دیگر مهاجرت کنند. این درحالی نیست که کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس هم اغلب به آنها چراغ سبز نشان می‌دهند.
روز یک‌شنبه 20 شهریور، فرهاد دانشجو، رئیس دانشگاه تربیت مدرس نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا اعلام کرد که «هر هفته تقریباً با یک درخواست اعضای هیئت علمی روبه‌رو هستیم برای اینکه از ما مرخصی بدون حقوق بگیرند و برای یک سال از کشور بروند. از هر پنج یا شش نفری که درخواست می‌دهند، ۶۰ تا ۷۰ درصدشان به این قصد به خارج می‌روند تا ارزیابی کنند که می‌توانند بمانند یا نه.»
علاوه بر این اخیراً «رصدخانه مهاجرت ایران» نیز در گزارشی اعلام کرده بود که ۷۳ درصد پزشکان و پرستاران ایرانی و نزدیک به ۶۰ درصد استادان دانشگاه و دانشجویان ایرانی تمایل به مهاجرت دارند. بر اساس این گزارش ۵۹ درصد دانشجویان و ۶۹ درصد استادان و محققان ایرانی به‌دلیل «مسائل اقتصادی» به دنبال مهاجرت از ایران هستند.
۳۰۰ نفر از کادر درمان اهواز در یک سال برای مهاجرت درخواست گواهینامه کرده‌اند.
این در حالی است که بر اساس آمار وزارت خارجه جمهوری اسلامی، جمعیت ایرانیان ساکن خارج از کشور شش میلیون نفر برآورد می‌شود. دکتر محمدجواد یزدان‌پناه، متخصص ایمونولوژی می‌گوید: «ترانسفر -نقل و انتقال- پزشکان به دیگر کشورها امروز تبدیل به یک بیزینس شده است. در واقع از بحث توریسم پزشکی به توریسم پزشک رسیده‌ایم. در این میان بهترین مقصد، کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس است که اتفاقا پزشکان ایرانی را بسیار دوست دارند.» دکتر لاری‌پور موضوع امکانات را مطرح می‌کند: « مشوق‌های اجتماعی مانند اعطای وام کم بهره، کاهش تعهدات به دولت، یا اعطای وسایل و امکانات رفاهی ازجمله پیشنهاداتی است که مقابل پزشکان ایرانی قرار می‌گیرد.» از جمله نکاتی که دکتر تاجرنیا در این کوچ دسته‌جمعی به آن اشاره می‌کند، دلایل اجتماعی است و نبود آرامشی که برای هر فردی لازم است. او می‌گوید: «هر روز تصمیمی گرفته می‌شود و فشاری به اقشار مختلف وارد می‌شود.» نبود آزادی‌های اجتماعی هم عامل موثری برای تصمیم به مهاجرت محسوب می‌شود.
همچنین در این راستا چندی پیش حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس ایران، در نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی از «افزایش آمار مهاجرت پزشکان» و «خروج پزشکان از کسوت عضویت هیئت علمی» ابراز نگرانی کرده بود و هشدار کمبود نیروی پزشکی و متخصص در آینده را داده بود. شهریاری سال گذشته در این نامه درباره‌ی پیامدهای این وضعیت بر «کیفیت، سرعت و دقت خدمات بهداشتی و درمانی» هشدار داده بود و خالی ماندن صندلی‌های تخصصی در برخی از رشته‌های مادر را «بسیار نگران‌کننده» عنوان کرده بود.
احسان قاضی‌زاده، نماینده مجلس شورای اسلامی آذرماه سال گذشته اعلام کرد، علاوه بر پزشکان، در سه سال گذشته، حدود سیصد هزار نفر از جمعیت دانشگاهی ایران که مدارک کارشناسی ارشد و دکترا داشته‌اند، از کشور مهاجرت کرده‌اند. جمهوری اسلامی نه تنها مسئولیت خروج فرارگونه نخبگان علمی و دانشگاهی از ایران را برعهده نگرفته، بلکه سعید خطیب‌زاده سخنگوی وقت وزارت خارجه در خردادماه، این مسئولیت را بر گردم رسانه‌های فارسی‌زبان «معاند» مستقر در لندن دانست!
او مدعی شد این رسانه‌ها با ارائه «تصویری مهندسی‌شده و غیرواقعی از داخل ایران و رؤیایی غیر واقعی‌تر از زندگی در اروپا»، زمینه خروج مخاطره‌آمیز و خطرناک برخی شهروندان ایرانی را فراهم می‌آورند.
خروج ایرانیان از کشورشان، در گذشته دلایل سیاسی و حقوق بشری داشت، اما آمار در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که عمده‌ی ایرانیان به دلایل اقتصادی کشور را ترک کرده‌اند. نکته‌ی جالب توجه در این خصوص این است به گفته‌ی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر؛ علاوه بر این مهاجرت‌ها و میل به مهاجرتِ نیروهای تخصصی به‌دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، حدود چهار هزار نفر از فرزندان مقام‌های جمهوری اسلامی نیز در خارج از ایران اقامت دارند. در مورد انگیزه‌های مهاجرتی آنان گزارش مستند و دقیقی ارائه نشده است.
