در شناخت و ارزیابی شوراهای کارگری ایران
معرفی کتاب"کارگران و انقلاب ۵۷" نوشته‌ی آصف بیات
می‌توان گفت کتاب حاضر تنها تحقیق میدانی و موثق درباره‌ی کارگران و مبارزات آنها در جهان سوم است که می‌توان به عنوان منبعی مهم به آن رجوع کرد. در وهله‌ی اول این کتاب به مثابه‌ی یک سند تاریخی عمل می‌کند که هدف اصلی آن روشن کردن بخشی از زوایای انقلاب 57 در ایران است. این کتاب به این سوال‌ها پاسخ می‌دهد که کارگران کارخانه‌ها که نقش محوری در انقلاب داشتند، از انقلاب چه درکی داشتند؟ نقش دین‌داری و فرهنگ در این زمینه چه بود؟ درک و عمل کارگران با تفسیر رهبری سیاسی که انقلاب را تنها یک جنبش ایدئولوژیکی اسلامی تعبیر می‌کردند، چقدر متفاوت بود؟
این کتاب نشان می‌دهد که چگونه طبقات پایین جامعه یعنی کارگران صعنتی که آن زمان بسیاری‌شان بی‌سواد بودند، خواهان مشارکت در تصمیم‌گیری در امور کار و تولید نه تنها در جهت منافع خودشان بلکه در جهت بهبود وضعیت اقتصادی کل جامعه بودند.
در شناخت و ارزیابی شوراهای کارگری ایران، تاکنون کار تحقیقی جدی صورت نگرفته است؛ ولی گروه‌های چپ سخنان بسیار زده‌اند. تقریبا تمام چپ‌ها از ظهور ناگهانی شوراها شگفت ز‌ده شدند. این در حالی است که در میان برخی از گروه‌های چپ، نوعی گرایش به نادیده گرفتن شوراها به عنوان یکی از فعالیت‌های خود جوش طبقه کارگر وجود داشت. با این حال، تکوین آنها موجب خوشحالی چپ‌ها بود. بخش اصلی این تحقیق که در واقع پایان‌نامه‌ی دکتری آصف بیات است را او از مهر 1359 تا خرداد 1360 در جریان اقامتش در ایران انجام داد و از ابتدا آن را به زبان انگلیسی نوشت و در جولای 1984 به دانشگاه کنت در کنتربری (انگلستان) ارائه کرد.
کارگران و انقلاب 57
نویسنده: آصف بیات
ترجمه: محمد دارکش
ناشر: اختران
سال چاپ: 1401
نوبت چاپ: 3
تعداد صفحه: 224
برنامه‌ی اصلی وی تحقیق درباره‌ی تکوین طبقه کارگر در ایران از لحاظ تاریخی بود. او با مطالعه‌ی میدانی در چهارده کارخانه‌ی بزرگ در کرج و تهران و تبریز و همین‌طور بازدید و مصاحبه در بیمارستان‌های کارگری، وزارت کار، وزارت صنایع، خانه کارگر که به مقر شوراهای اسلامی درامد، کتاب حاضر را نگاشته است. او در این راه با مشکلات زیادی روبه‌رو بود. آنچنان که در زمانی که خواستار گفت‌وگو با کارگران در محل کارشان بود، از سوی کارخانه‌هایی که هنوز با سیستم مدیریتی اداره می‌شدند؛ این اجازه به او داده نمی‌شود و در جواب به او می‌گفته می‌شود که:«اگر وارد محل کار کارگران شوید، آنها دست از کار می‌کشند. نمی‌دانید که کارگران چقدر تغییر کرده‌اند!»
این کتاب مشوقی برای بررسی بیشتر وضعیت طبقه‌ی کارگر در ایران است و تمرکز آن بر جنبه‌ی مهم و نوینی از مبارزه است: کنترل کارگری.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
«زمینه‌ی خانوادگی کارگران از مهم‌ترین عوامل تعیین کننده‌ی پرولترشدن است. خانواده‌های طبقه‌ی کارگر به انتقال تجربه و ذهنیت کارگری خود به نسل بعدی گرایش دارند. این نوع وساطت، در وضعیتی که سازمان‌های فرهنگی غیرخانوادگی در دسترس این خانواده‌ها نیستند، جالب توجه‌تر می‌شود. بررسی ما نشان داد که زمینه اجتماعی فرهنگی اکثر کارگران کارخانه‌های تهران، غیرکارگری است. تنها 7 درصد از پدران آنها در گذشته کارگران کارخانه‌های صنعتی بودند؛ اگر چه بیش از یک چهارم از آنها به نوعی کارگر مزدبگیر محسوب می‌شدند: ساخت و ساز، راه‌آهن‌ها و مشاغل رده پایین در وزارتخانه‌های دولتی. بقیه‌ی کارگران، مستقل (14 درصد) و دهقان( هم زمین‌دار و هم بدون زمین، بیش از 55 درصد) محسوب می‌شدند.از این نظر می‌توانیم نتیجه بگیریم که طبقه‌ی کارگر در صنعت مدرن تولید، برخلاف صنایع نفت و نساجی، از نظر تاریخی هنوز جوان است.»
درباره‌ی نویسنده:
آصف بیات در سال 1333 در روستایی در تهران به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در رشته‌ی علوم سیاسی در دانشگاه تهران گذراند و سپس تحصیلات تکمیلی خود را در دانشگاه کنت بریتانیا ادامه داد. او در سال 1986 به مصر نقل مکان کرد تا در دانشگاه آمریکایی قاهره درس بدهد. او به مدت 17 سال در این کشور تدریس کرد و هم‌اکنون استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ایلینوی در اربانا شمپی در آمریکای شمالی است.
از دیگر کتاب‌های وی می‌توان به «کار، سیاست و قدرت مانتلی ریویو پرس» و «جنبش تهیدستان در ایران» اشاره کرد.
