هفتاد و یکمین بازی«بلک جک» یک یار کم دارد
گزارش اولیه از جشنواره جهانی فیلم کن ۲۰۱۸
مجید موثقی – کن – فرانسه
امروز «هفتاد و یکمین جشنواره فیلم کن» آغاز به کار می کند. تغییرات نو و بنیادی در این دوره جشنواره صورت گرفته است. نمایش محدود فیلم برای خبرنگاران و منتقدین سینما سر و صدای زیادی به راه انداخته است که باید دید چگونه فستیوال این مسئله را مدیریت خواهد کرد. آشتی کردن با «لارس فون تریه»، ممنوع شدن عکس سلفی روی فرش قرمز، کنار گذاشتن نت فلیکس از جشنواره ، اعتراض دختر«اورسون ولز» برای عدم نمایش آخرین اثر پدرش «آن سوی باد» و نیز حضور عربستان برای اولین بار در جشنواره کن خیلی ها را کنجکاو کرده است که این دوره از جشنواره چه تفاوتی با دوره های قبل آن خواهد داشت. در ضمن کارگردان جنجالی تاریخ سینما «ژان لوک گدار» هم پوسترجشنواره را به نام یکی از فیلم های خود«پی یرو خله» رقم زده است و همچنین آخرین ساخته گدار«کتاب تصویر» کاندید گرفتن نخل طلا شده است.
سینمای ایران تنها یک فیلم به نام «سه رخ» در بخش اصلی و رقابتی جشنواره دارد و فیلم«همه می دانند» آخرین ساخته «اصغر فرهادی» به عنوان نماینده اسپانیا با بازی «پنه لوپه کروز» و «خاویار باردم» به روی پرده خواهد رفت. نام«هایده صفی یاری» که از فیلم چهارشنبه سوری تدوینگر ثابت کارهای فرهادی است نیز در این فیلم به چشم می خورد. ایده فیلم«همه می دانند» به سفری بر می گردد که فرهادی در سال 2006 به اسپانیا داشته است. او تصاویر دختر بچه ای را در یکی از شهرهای جنوبی اسپانیا می بیند که در یک گروگانگیری مفقود شده بود. در هر صورت این اولین باری است که نام یک فیلمساز ایرانی در افتتاحیه جشنواره بزرگی به چشم می خورد. البته تجربه نشان داده است که اغلب فیلم های که جشنواره ها در افتتاحیه نشان می دهند زیاد مورد توجه داوران قرار نمی گیرند و فیلم های ضعیفی از آب در می آیند! که شاید اینبار اینطور نباشد.
امسال در بخش رقابتی نام فیلمساز شهیر آمریکایی «اسپایک لی» خالق فیلم ضد نژادپرستانه «مالکوم ایکس» به چشم می خورد او امسال با فیلم جدید «نژادپرست سیاه» شرکت کرده است. «پاول پاولیکوفسکی» نیز که با فیلم«آیدا» از لهستان در سال 2015 اسکار گرفت، با فیلم جدید خود «جنگ سرد»یکی دیگر از مدعی های جشنواره کن است. «ماتئو گارونه» ایتالیایی که با فیلم«واقعیت» در سال 2012 در جشنواره کن درخشان ظاهرشد، امسال با فیلم «مرد سگی» خیل مشتاقان خود را به سوی فرش قرمز می کشاند و«هیروکازو کورئیدا» ژاپنی که در خلق موقعیت های نو و کار با کودکان مشهور است با فیلم«دزدان فروشگاه» پا به عرصه رقابت گذاشته است.
«نوری بیگله جیلان» که در سال 2014 یک نخل طلا برای فیلم« خواب زمستانی» از جشنواره به ترکیه برده است،امسال با فیلم«درخت گلابی وحشی» در دقایق آخر به لیست نهایی اضافه شد. ظاهرا بقیه فیلم های انتخاب شده از فیلمسازان خیلی مشهوری نیستند و به نظر می رسد که جشنواره کن در این دوره دست به ریسک بزرگی زده و نام آوران چون «سرگئی لازنتسو، لارس فون تریه، ویم وندرس، تری گیلیام» و چند فیلمساز شهیر دیگر را به بخش های خارج از مسابقه اصلی و یا نمایش های ویژه فرستاده است و در عوض فیلمسازان نو و متفاوتی را برای گرفتن نخ طلای جشنواره کاندید کرده است.
شاید این تصمیم نو ومتفاوتی که هیات انتخاب جشنواره انجام داده است ریشه در انتقادات سازنده سال قبل داشته باشد. نمایش فیلم های ضعیفی که توسط «شبکه نت فیلیکس» و«آمازون» در دوره قبل جشنواره نشان داده شد، انتقادات زیادی را با خود همراه داشت.به نظر می رسد که تغییرات خوبی در سلیقه های هیات انتخاب این دوره از جشنواره صورت گرفته است که می توان آنرا خوشبینانه در کشف فیلمسازان نو قلمداد کرد. امسال سینمای ایران در بخش فیلم کوتاه با فیلم«تاریکی» از «سعید جعفریان» و دربخش «سینه فونداسیون» با فیلم«مثل بچه آدم» ساخته «آرین وزیر دفتری» شرکت می کند. «پوریا حیدری» فیلمساز و تهیه کننده بین اللل ایرانی نیز با فیلم جدید«محموله» در بخش «دو هفته کارگردانان» شرکت کرده است. یک فیلمساز ایرانی دیگر به نام«علی عباسی» با فیلم«مرز» در بخش «نوعی نگاه»نماینده سوئد و دانمارک است .«گلشیفته فراهانی» نیز دست بردار فرش قرمز نیست و در نقش یک مبارز کُرد با فیلم«دختران خورشید» به کارگردانی«اوا هوسون» از فرانسه می تواند شانس خود را برای گرفتن جایزه بهترین بازیگر زن امتحان کند.
امسال حضور پررنگ زنان در تیم داوری جشنواره برجسته است و حضور فیلمساز بزرگ روسی«آندره زویاگینتسف» نیز در این تیم داوری جالب است، او چندی پیش اقرار کرد که مشغول یاد گرفتن شبانه روزی زبان انگلیسی برای قضاوت درست آثار جشنواره است. ریاست هیات داوران این دوره برعهده بازیگر شهیر آمریکایی «کیت بلانشت» است که فیلم «کارول» به کارگردانی«تاد هینز» از همین سوپر استار در سال 2015 در کن مورد توجه قرار گرفت.«کین بلانشت» به همراه هشت داور دیگر در روز «19 ماه می»نخل طلا را در دستان یکی از« بیست و یک کارگردان شرکت کننده» می گذارد. البته این بازیِ «بلک جک یا همان 21» در جشنواره کن یکی از یاران خود را همراه ندارد و آن «غایب همیشه حاظر» جشنواره ها «جعفر پناهی» است که امسال با فیلم جدید «سه رخ» و با هنرنمایی «بهناز جعفری» تنها نماینده سینمای ایران در بخش رقابتی و اصلی جشنواره برای گرفتن نخل طلا خواهند بود. باید دید که امسال هسته هفتادو یکمین نخل به کام کدام فیلمساز شیرین خواهد بود.