کار با کیارستمی یعنی خواب و خیال
خاطرات پشت صحنه فیلم طعم گیلاس
ساسان اسوندی
کانادا – تورنتو
ساسان باقرپور اسوندی
صدابردار – تورنتو
کار سینما رو با دستیاری صدا ( بوم اپراتور یا بوم من ) برای جهانگیر میرشکاری (عمو جهان) و اصغر شاهوردی شروع کردم ،دو تا از بهترین ها .سالها با عمو جهان کار کردم و از کارم لذت بردم . پروژه سلام سینما تموم شده بود و ما چند ماهی بود که منتظر یک پیشنهاد کاری خوب بودیم و خبری نبود . برای رفع بیکاری مجبور شدیم کار سریال تلویزیونی قبول کنیم ، اما با روحیه ما دوتا خیلی جور نبود و بعد از یک ماه کار پر از جنگ وجدل زدیم بیرون و دوباره انتظار .
دو سه روز نگذشته بود که عمو جهان تلفن کرد و خبر یک پروژه که بزودی شروع خواهد شد رو به من داد اما نگفت چه فیلمی و کی کارگردان خواهد بود ،فقط گفت فردا میفهمی ، میریم که سناریو رو بگیریم و قرارداد رو ببندیم . راه افتادیم به سمت استودیو کانون ،خیابان جم . وارد استودیو شدیم و من در حال سلام و احوالی پرسی بودم که عمو جهان رفت توی یکی از اتاق های مونتاژ . چند دقیقه بعد با آقای کیارستمی با هم اومدن به طرف من ،با دیدن آقای کیارستمی تمام ناراحتی و نگرانی های چندین ماه بیکاری پرید .
کار کردن با کیارستمی یعنی خواب و خیال . طعم گیلاس اون پروژه سینمایی بود ، اوایل اسمش کسوف بود ،اما بعد از سکانس گفتگوی بدیعی و پیرمرد اسم فیلم عوض شد .اسم فیلمهای کیارستمی هم همچون خود فیلمها تک و یگانه هستند . همایون پایور فیلمبردار ،همایون ارشادی بازیگر فیلم و ما هم تیم صدا بودیم . جعفر پناهی و حسن یکتاپناه هم تیم کارگردانی و تولید و تدارکات …. و همه کاره بودند .بهمن کیارستمی هم بود ، بیشتر دوست داشت که از مدرسه دربره و با ما باشه .
یک گروه کوچک و پرافتخاترین پروژه سینمایی ایران ، برنده نخل طلا بهترین فیلم از جشنواره کن .
قبل از کار ، عمو جهان گفت کار کردن با کیارستمی هم سخته هم راحت ، سخته چون میدونه چی میخواد و تو باید همانی رو که میخواد براش انجام بدی ، مهم نیست چطوری . آقای کیارستمی میگفت جعفر پناهی رو خیلی دوست دارم چون وقتی بهش میگم یک خیابون خلوت برای فیلمبرداری میخوام میره و تمام محله رو بیرون میریزه و چند تا خیابون خالی برامون آماده میکنه ، میگفت فیلم سازی سخت ترین کار دنیاست چون باید سنگدل و بیرحم باشی تا بتونی کارت رو خوب پیش ببری .بخاطر همین بود که تلاش میکرد تا با کمترین تعداد آدمها چه جلو چه پشت دوربین کار کنه .
کار با کیارستمی راحت بود چون میدونستی چی میخواد. بهت میگفت، تو هم میدونستی که چکار باید بکنی ،احتیاجی به زحمت اضافه نبود و دیگه هم نیست .تمامی کارهای مربوط به فیلمسازی رو خوب میدونست ، کار کردن با کسی که کارش رو خوب بلده بسیار بسیار لذت‌بخش و راحتی، طعم گیلاس رو بهترین تجربه کاری خودم میدونم .
یک جمله معروف از آقای کیارستمی هست که میگه : داریم میریم صدابرداری ،یک فیلمبردار هم با خودمون میبریم .
فیلم طعم گیلاس رو گاهی دو نفری صدا میگرفتیم ، بخاطر نماهایی طولانی در کادر خیلی باز ، جای من رو همیشه آقای کیارستمی نشون میداد و به شوخی میگفت جهان پیر شده و تو باید صدای اصلی رو بگیری .
همایون پایور فیلمبردار قبل از شروع فیلم گفت :این کار برای من خیلی راحته ، آقای کیارستمی جای دوربین رو میگه ، زاویه رو نشون میده ، جهت نور رو میگه و در نهایت کادر رو میبنده ، کار من اینه که دکمه دوربین رو بزنم .برای من هم همینطور بود .
فکر نکنم کسی رو فراموش میکرد ، زمان نمایشگاه موزه آقاخان در تورنتو ،نزد آقای کیارستمی رفتم و سلام کردم ، جواب سلام رو داد دست دادیم ، من هنوز لبخند رو لبام بود ، گفت قیافه ات خیلی آشناست، ۱۵ یا ۱۶ سال بود که همدیگررو ندیده بودیم ، گفتم ساسان هستم ، آها ساسان صدا ، طعم گیلاس . تغییر کردی ، خوش تیپ ترین شدی ، سیاه سفید شدن مو خوش قیافه ترت هم کرده (شوخی میکرد) . به احمد گفت ما با هم فیلم طعم گیلاس رو کار کردیم ، خدای من چه افتخاری ، باز هم . پس از ۱۵ سال کلی به من افتخار داد . زبونم بند اومد . نه آقای کیارستمی ما کنار شما نبودیم ، ما پشت سر شما بودیم ، ما دنبال شما بودیم .
۱۸ سال پیش برای افتتاحیه موزه سینما ، احتیاج به نخل طلا هم بود (بزرگترین افتخار سینمای ایران) ،رفتم که نخل رو از خونه آقای کیارستمی بگیرم ، تنها بود و گفت بشینیم با هم چای بخوریم . قبلا عکسها و نقاشی های ایشان رو دیده بودم، همچنین طرح های فیلم رویاها که خود کوروساوا کشیده بود و برای آقای کیارستمی امضا کرده بود ، پرسیدم از عکاس های معروف هم عکس دارین ، گفت یکی از سرگرمی های من عکس گرفتن از آدمهاست. عکسهایی دیدم که تا بحال ندیده بودم ، حتی از خودم .زاویه و دید کاملن متفاوت بود ، تجربه خاص و استثنایی که هیچگاه تکرار نخواهد شد . خیلی افسوس میخورم ، نوشتن برای از دست دادن همچنین گنجی خیلی بیهوده است .سینمای ما هیچگاه قدرشناس نبوده .
