به گزارش مجله تیتر: در تاریخ ۴ ژوئن ۲۰۲۵، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، فرمانی اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن، شهروندان ۱۲ کشور از جمله ایران از ورود به آمریکا منع می‌شوند. این فرمان که با عنوان “حفاظت از تمامیت مرزها و بازنگری در ورودهای پرریسک” شناخته می‌شود، بار دیگر یادآور سیاست‌های بحث‌برانگیز و تبعیض‌آمیز دوران نخست ریاست جمهوری ترامپ است.
ایران در لیست ممنوعیت: بازگشت به سیاست‌های تبعیض‌آمیز
ایران یکی از ۱۲ کشوری است که شهروندانش به‌طور کامل از ورود به آمریکا منع شده‌اند. این لیست شامل کشورهای افغانستان، میانمار، چاد، جمهوری کنگو، گینه استوایی، اریتره، هائیتی، ایران، لیبی، سومالی، سودان و یمن می‌شود. ترامپ دلیل این ممنوعیت را «نقص در فرآیندهای غربالگری و تهدیدات امنیتی» عنوان کرده است. بر اساس متن فرمان اجرایی، دولت ترامپ اعلام کرده که ایران به دلایل متعددی از جمله “عدم همکاری کافی در تبادل اطلاعات هویتی”، “حمایت از گروه‌های تروریستی”، و “سوء سابقه در رعایت تعهدات امنیتی بین‌المللی” در این فهرست گنجانده شده است.
در بخشی از این فرمان آمده است:
“جمهوری اسلامی ایران، با سابقه‌ای طولانی در عدم شفافیت با نهادهای بین‌المللی، و با عدم ارائه اطلاعات بیومتریک و هویتی لازم برای غربالگری شهروندانش، یک تهدید بالقوه برای امنیت ملی آمریکا محسوب می‌شود.”
همچنین اشاره شده که روابط جمهوری اسلامی با گروه‌هایی چون حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن، در کنار برنامه‌های موشکی و سایبری، باعث شده که ایران به‌عنوان کشوری با “ریسک بالای مهاجرتی و امنیتی” طبقه‌بندی شود.
اما منتقدان این فرمان، این توجیهات را ابزاری سیاسی می‌دانند. بسیاری از نهادهای حقوق بشری و کارشناسان امنیتی معتقدند که چنین تصمیماتی بیشتر جنبهٔ تبلیغاتی و پوپولیستی دارد و کمتر بر اساس داده‌ها و واقعیت‌های امنیتی اتخاذ می‌شود. همچنین مقامات ایرانی این اقدام را «نشان‌دهندهٔ خصومت عمیق با ایرانیان و مسلمانان» دانسته و آن را تبعیض‌آمیز و ناقض حقوق بین‌الملل توصیف کرده‌اند. واکنش تهران نشان‌دهندهٔ تنش‌های دیپلماتیک فزاینده و انتقادات از سیاست‌های مهاجرتی آمریکا است.
بلاتکلیفی ایرانیان کانادایی: میان دو مرز
در میان آسیب‌دیدگان این تصمیم، ایرانیانی که تابعیت یا اقامت دائم کانادا را دارند، بیش از دیگران در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته‌اند. این افراد، که بسیاری‌شان از نخبگان علمی، تجاری، و فرهنگی هستند، هم‌اکنون با تهدیدی جدی برای آزادی حرکت مواجه شده‌اند.
لیلا، دانشجوی دکترای ژنتیک در دانشگاه بریتیش کلمبیا، می‌گوید:
“من برای شرکت در یک کنفرانس علمی در بوستون دعوت‌نامه دارم، اما حالا نمی‌دانم آیا با گذرنامه ایرانی‌ام حتی با ویزای معتبر می‌توانم از مرز رد شوم یا نه. احساس می‌کنم به جرم ملیت‌ام تنبیه می‌شوم.”
بسیاری از ایرانیان کانادایی گزارش داده‌اند که با وجود داشتن مدارک قانونی و دعوت‌نامه رسمی، حتی پیش از اجرایی شدن فرمان، در مرزهای زمینی و هوایی آمریکا با بازجویی و تاخیرهای طولانی مواجه شده‌اند. دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های آمریکا نیز از ترس عدم اجازه بازگشت، برنامه‌های سفر تابستانی خود را لغو کرده‌اند. اگرچه فرمان اجرایی ترامپ برخی استثنائات را برای دارندگان گرین‌کارت، دیپلمات‌ها و افرادی با ویزاهای خاص در نظر گرفته است، اما وضعیت ایرانیان کانادایی که قصد سفر به آمریکا را دارند، همچنان نامشخص است.
تبعات سیاسی و انسانی
منتقدان این ممنوعیت آن را ادامهٔ سیاست‌های تبعیض‌آمیز دولت ترامپ می‌دانند که پیش‌تر نیز با ممنوعیت سفر از کشورهای مسلمان‌نشین مواجه شده بود. اگرچه فرمان جدید شامل کشورهای غیرمسلمان نیز می‌شود، اما تمرکز آن بر کشورهای خاورمیانه و آفریقا، نگرانی‌ها دربارهٔ انگیزه‌های نژادپرستانه و اسلام‌ستیزانه را افزایش داده است.
دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی آمریکا نیز از تأثیرات منفی این ممنوعیت بر جذب دانشجویان بین‌المللی، به‌ویژه از ایران، ابراز نگرانی کرده‌اند. این سیاست می‌تواند به کاهش همکاری‌های علمی و پژوهشی و تضعیف جایگاه علمی آمریکا در سطح جهانی منجر شود.
در حالی که این تصمیم به‌ظاهر در راستای امنیت ملی آمریکا اعلام شده، پیامدهای آن به‌روشنی تبعاتی عمیق بر هویت، روان و امنیت شغلی و تحصیلی هزاران نفر خواهد داشت. این ممنوعیت، بسیاری از دانشجویان ایرانی را که در آمریکا مشغول تحصیل هستند، در شرایط سختی قرار داده است. برخی نگران‌اند که در صورت خروج از کشور برای دیدار با خانواده یا شرکت در کنفرانس‌های علمی، دیگر امکان بازگشت نخواهند داشت.
نگرانی عمیق برای ایرانیان دو تابعیتی در کانادا
علاوه بر این، ممنوعیت جدید عملاً مسیرهای ارتباطی میان خانواده‌های ایرانی ساکن کانادا و اقوام یا دوستانشان در آمریکا را مسدود می‌کند. پزشکان، مهندسان، اساتید دانشگاه و صاحبان کسب‌وکارهای موفق که به‌طور منظم بین دو کشور سفر می‌کردند، حالا خود را در موقعیتی می‌بینند که باید یا سفر را فراموش کنند یا با خطر رد شدن از مرز یا حتی بازداشت احتمالی روبرو شوند.
فرمان جدید ترامپ تنها یک سند سیاسی نیست، بلکه یادآوری تلخ سیاست‌های هویتی، نژادمحور و تبعیض‌آمیزی است که انسان‌ها را نه بر اساس اعمال‌شان، بلکه بر پایه ملیت و نژادشان قضاوت می‌کند. برای هزاران ایرانی مقیم کانادا، این فرمان نه‌تنها به معنای محرومیت از سفر، بلکه نشانه‌ای از بی‌اعتمادی عمیق به آن‌هاست — بی‌اعتمادی‌ای که هیچ ربطی به واقعیت‌های زندگی‌شان ندارد. آن‌ها حالا در میانه دو سرزمین ایستاده‌اند: جایی که از آن آمده‌اند و جایی که پذیرفته‌شده‌اند، اما هیچ‌یک به‌کلی امن یا باز نیست.
